De briljante uitvindingen die reizen voorgoed wisten te veranderen

De oudste grotschilderingen van deze edele dieren zijn wel dertigduizend jaar oud. Maar pas zo’n zesduizend jaar geleden wist het Botai-volk – dat leefde op de graslanden van wat we nu Kazachstan noemen – het paard voor het eerst te temmen. Vandaag de dag wordt de trouwe viervoeter op sommige plaatsen nog steeds gebruikt als vervoersmiddel.

Het wiel is niet meer uit de samenleving weg te denken. De oudst gevonden wielen stammen uit toenmalig Mesopotamië in het Midden-Oosten. Maar de ontwikkeling liep niet gelijk op rolletjes. De geniale uitvinding werd hier niet gebruikt om dingen mee te vervoeren, maar om potten op te bakken. Pas duizenden jaren later zetten de oude Grieken het wiel voor het eerst onder een wagen. De rest is geschiedenis.

Die Mesopotamiërs blijken een briljant volk, want ook de oudste signaleringen van het zeil stammen uit dit gebied. De Egyptenaren, de Grieken en nagenoeg de rest van de mensheid waren hierna ook vrij snel aan boord. In principe zo simpel als maar kan: een lap stof en een briesje wind. Maar geen oceaan, rivier of meer hierdoor nog onbegaanbaar.

Kom jij nog waar je wezen moet als je geen Google Maps, reisplanner of GPS mag gebruiken? Dan dachten we al. Gelukkig gaat de kaart al even mee. Sinds ongeveer 600 vóór Christus om precies te zijn. Vanaf dat moment is de cartografie flink geëvolueerd en zijn we er inmiddels redelijk achter hoe de wereld precies in elkaar past. Toch is het heerlijk om oude kaarten te bestuderen en je voor te stellen hoe men destijds dacht dat de wereld eruitzag. Erg plat, dat is zeker.

En hoe navigeer je überhaupt over het aardoppervlak als je geen idee hebt van noord, oost, zuid of west? Het kompas is eveneens een onmisbaar attribuut. Niet dat jij die applicatie op je telefoon nou veel gebruikt (huh, heb ik die?). Maar voor de scheeps- en luchtvaart is het ding essentieel. Het kompas werd voor het eerst gebruikt in China in de elfde eeuw. Men kwam erachter dat als je een stuk magnetisch gesteente in de vorm van een naald in een emmer water laat drijven, deze op miraculeuze wijze altijd naar de poolster oftewel het noorden wijst.

En dan de uitvinding die de wereld op zijn kop zette: de stoommachine. De kern van de industriële revolutie en het drijvende hart van de stoomboot en -locomotief. Stel je eens voor, nooit eerder heb je je sneller kunnen verplaatsen dan een paard, de wind of je eigen benen je kunnen dragen. En dan stap je voor het eerst aan boord van een gemotoriseerde trein of schip. De wereld zoals jij hem kent is nooit meer hetzelfde.

In de achttiende en negentiende eeuw gaat de ontwikkeling als een trein. Naast de uitvinding van de stoommachine worden de eerste bemande reizen door de lucht volbracht. Onbevreesd en onbegrensd stijgt de ene na de andere man – en vrouw – op in een heteluchtballon. Toen werd ontdekt dat niet alleen hete lucht maar ook gassen zoals helium en waterstof opstijgen, ging het hard met de luchtvaart. En in het jaar 1900 werd ook de eerste zeppelin gelanceerd.

Ook landgebonden uitvinders zaten niet stil. In 1885 ontwikkelt Karl Benz in Duitsland de eerste benzinemotor en daarmee de eerste automobiel. Uiteraard valt niet alleen meneer Benz te crediteren voor de auto zoals wij hem kennen. Deze is immers, net als elke uitvinding, stukje bij beetje ontstaan uit de ideeën, verbeelding, fantasie en aanpassingen van honderden briljante koppen.

De klap op de vuurpijl. We hebben de Amerikaanse broers Wright te danken voor het uitvinden, bouwen en laten opstijgen van ’s werelds eerste zwaarder-dan-lucht en motorbediende vliegmachine. Sinds dit memorabele moment in 1903 is ook dit geniale snufje technologie al meer dan een eeuw in ontwikkeling. Inmiddels vliegen we met gigantische kerosineslurpende Boeings de hele wereld over. Wat is de volgende stap in de ontwikkeling van ons transportsysteem? Elektrisch vliegen? Vliegende auto’s? Teleportatie? Wie weet zijn we er slechts één meesterbrein van verwijderd.