De lugubere maar fascinerende kant van dark tourism

Door een zelfmoordbos wandelen, een lijkopgraving bijwonen of een moordhuis betreden. Naast gemoedelijke citytripjes naar Stockholm kent reizen ook een donkere kant. Onze aardbol kent namelijk een shitload aan morbide plekken oftewel 'dark tourism sites'.

Dood en verderf
Dark tourism. Velen kennen de term door de succesvolle Netflix-serie  Dark Tourist . In deze serie neemt journalist David Farrier je mee naar behoorlijk wat morbide plekken op onze aardbol. Zo neemt hij een duik in een nucleair meer en treedt hij in de voetsporen van een seriemoordenaar. Nee, David ziet zichzelf niet tannend op een parelwit Caribisch strand liggen. Dood, verderf, tragedie en alles wat te maken heeft met ziekelijkheid. Dat zijn de belangrijkste ingrediënten van Farrier’s bucketlist. Heeft Farrier een ziekelijke geest? Nee hoor. Net zoals Farrier, zoeken vele andere reizigers donkere bestemmingen op.

Toen vs. nu
Denk er maar eens over na. Al eeuwenlang worden mensen gefascineerd door tragische plekken die zijn gelinkt aan de dood. Zo stonden we ver in het verleden met een glimlach te koekeloeren naar gladiatoren die genadeloos werden afgeslacht. En probeerden we een front-row plek te bemachtigen bij publieke ophangingen. Ook was een bezoek aan een mortuarium een alledaagse activiteit. Vies? Raar? Bah? Nahhh. Weinig lijkt veranderd. Tegenwoordig hoppen we massaal een Body Worlds tentoonstelling in om gevilde lijken aan te gapen. En raken we bijzonder gefascineerd door de kilheid van de Chernobyl leegte. Wat dacht je trouwens van het Japanse 'suicide forest'? Tig reizigers struinen door dit lugubere bos, op zoek naar een sinistere vondst.

Het label
Oké. We geven toe: het observeren van een gladiatorenbloedbad is andere koek dan een georganiseerde tour door Chernobyl. Maar de kern van het verhaal is duidelijk. Blijkbaar zit ’t in onze menselijke aard om gefascineerd te raken door ‘dodelijke’ plekken en activiteiten. Het heeft gewoon even geduurd voordat we een label op het fenomeen konden plakken. Welke specifieke activiteiten onder de term vallen? Dat is moeilijk te bepalen. Een executie zien is natuurlijk anders dan een oorlogsmuseum bezoeken. Interessanter is natuurlijk waaróm? Waarom hebben lugubere plekken zo’n aantrekkingskracht op ons?  

Daarom dus
Meerdere motieven kunnen gelinkt worden aan het fenomeen, blijkt uit onderzoeken. Zo voert de één dark tourism praktijken uit om kinderlijke angsten te verjagen. En de ander? Die kickt er gewoon keihard op. Maar nog interessanter is de conclusie die werd getrokken door de University of Central Lancashire. Namelijk: dark tourism praktijken blijken het idee van de oh zo gruwelijke dood te verzachten. Hoe vaker je de dood van een ander onder ogen ziet, hoe meer dat jouw angst voor de dood vermindert. Gek, zou je zeggen, want tegenwoordig hebben we via het wereldwijde web evenveel toegang tot pianospelende katten als gruwelijke executies. Zijn we dan niet allang gewend aan het zien van ellendig ziekelijke dingen? Schijnbaar niet. Een telefoon- of computerscherm blijkt de honger niet te kunnen stillen. Mensen willen de dood écht met eigen ogen observeren, om beter om te kunnen gaan met de limiet van hun individuele bestaan. Jezelf dichter tot de dood trekken is, schijnt dus geruststellend te zijn. Mits je 't aankunt.