80% van jullie vindt dat op 4 mei alle oorlogsslachtoffers herdacht moeten worden

We vroegen jullie gisteren of je vindt dat op 4 mei alle oorlogsslachtoffers moeten worden herdacht. 80% is het daarmee oneens. Wat zijn jullie argumenten?

Zaterdag zijn we twee minuten stil om oorlogsslachtoffers te herdenken. Hoe zorgen we dat er over vijftig jaar nog steeds slachtoffers herdacht wordt? Jaarlijks is er discussie over wie we mogen herdenken tijdens de Nationale Dodenherdenking.

@luijkxannemiek: Iedereen is vrij om te herdenken wie hij/zij wil herdenken! Je herdenkt ook niet alléén op die bewuste datum.

@luenzo.0228: Volgens mij herdenk je toch degene die jij wilt herdenken.

@maartendebruijn: Het mag dan wel de focus hebben op de Tweede Wereldoorlog, het belangrijkste is het reflecteren op het leed wat oorlogen en genocides veroorzaken. Waar de boventoon moet zitten in het voorkomen van dit leed. Niet alleen in Nederland, maar ook wereldwijd. Het blijven praten over genocides, hoe deze te voorkomen door kritisch te blijven zijn bijvoorbeeld. Dat laatste mis ik tegenwoordig in de huidige form van de dodenherdenking. We zeggen wel: dit nooit meer. Maar toch gebeurt het op dit moment nog steeds. Dus: ja, de nadruk moet blijven op de Tweede Wereldoorlog, MAAR: wel met de educatieve boventoon van hoe we oorlogsleed kunnen voorkomen en te leren van onze fouten door kritisch te mogen en durven zijn!

@halise_aydin: EENS (anders heeft herdenken geen zin meer!)

‘Wij zagen dat 4 mei steeds meer verwaterde – steeds minder mensen wisten wat we herdenken’, aldus theatermaker en filosoof Jaïr Stranders in Buitenhof. ‘Wij zien een herdenking als een soort apk-keuring van de samenleving, waar je samen zegt: hoe doen we het als samenleving? Tegen het licht van die geschiedenis (…) daar kaats je je vragen in het heden [op af]. En dan komen ze terug en kan je weer wat scherper kijken naar hoe we het doen als samenleving.’

Ahlam Benali pleit ervoor om op 4 mei ook het leed van de Palestijnen te herdenken. 'Om elkaar in de ogen te kunnen blijven kijken, dienen wij in Nederland - net als mijn solidariteitsspeldjes - naast elkaar te staan. Het is namelijk nooit te laat om op 4 mei elkaars pijn te herdenken en te erkennen. Laten we stilstaan bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog én bij de voortdurende bezetting van Palestina en onderdrukking van het Palestijnse volk', schrijft ze op Joop.

Er bestaat een misverstand over de invulling van de herdenking, gelooft Stranders: ‘“Herdenken we het verleden of moeten we stilstaan bij wat er nu gebeurt?”, dat is een valse tegenstelling. Ik denk dat juist door heel duidelijk een periode in de geschiedenis af te bakenen, je elkaar helpt omdat je vanuit daar kunt kijken wat dat betekent voor deze tijd. Mensen mogen aan alles denken op 4 mei, juist. Dat mensen zich daardoor aangesproken voelen om nog activistischer te worden in het heden is precies waar die herdenking voor is. Het is dus niet zo dat, omdat we het over die tijd hebben, we het leed van deze tijd niet willen zien.’  

‘Ik denk dat de dodenherdenking bestaat uit twee componenten’, beschrijft Esther van der Most, directeur van Plant een Olijfboom, bij Sophie & Jeroen. ‘Je herdenkt letterlijk de doden en aan de andere kant is het ook iets actiefs. Je roept op tot dat het nooit meer mag gebeuren. En ik denk dat dat iets is dat wringt bij heel veel mensen in de samenleving, want we zien het nu gebeuren en dat is heel pijnlijk.’

‘De Holocaust is een spiegel waar iedere generatie opnieuw in moet kijken om zijn eigen positie in de samenleving te bepalen en voor zichzelf uit te maken in wat voor samenleving hij zou willen leven’, aldus cultureel psycholoog en columnist Keyvan Shahbazi in 2019 bij Pauw. Wel is hij van mening dat de herdenking op 4 mei zich moet beperken tot de Holocaustslachtoffers. Ook burgerslachtoffers en andere (Tweede Wereld)oorlogsslachtoffers zouden hierbuiten gehouden moeten worden, zo pleit hij. ‘Door steeds maar de herdenking op 4 mei te verbreden, verliezen we de verdieping uit het oog. De slachtoffers van de Holocaust waren geen toevallige slachtoffers. Deze mensen werden systematisch en planmatig ontmenselijkt en geïsoleerd, (…) gedeporteerd en vergast. Dat heeft een bepaalde verdieping die we nooit uit het oog mogen verliezen.’