Aurora (16) is hoogbegaafd: 'Leerkrachten dachten dat ik een moeilijk kind was'

Hoogbegaafdheid wordt vaak afgedaan als ‘slim zijn’, maar het omvat veel meer dan dat. Het brengt vaak op jonge leeftijd uitdagingen met zich mee, zo ook bij Aurora (16). Wat heeft haar geholpen om haar weg te vinden? 

‘Het was geen fijne periode’, vertelt Aurora over haar tijd op de basisschool. Ze wil graag veel en snel leren, maar komt op sociaal gebied minder goed mee. ‘Ik sprak al in vierlettergrepige woorden en dat soort dingen. Andere kinderen begrepen me gewoon niet.’

Aurora realiseert zich al vroeg dat ze op een andere golflengte zit dan haar leeftijdsgenoten. Als gevolg hiervan leert ze zich al in haar kinderjaren aan te passen, in een poging om mee te komen met de rest. ‘Ik merkte dat ik een soort schild opstelde. Ik probeerde steeds meer hetzelfde als anderen na te denken.’

Helaas weten Aurora’s leerkrachten niet goed om te gaan met haar leerbehoefte. In plaats van haar te stimuleren, zetten ze haar vaak apart van de klas. ‘Ze dachten dat ik een moeilijk kind was, omdat ik gewoon duidelijk wilde maken dat ik meer aandacht nodig had. Ik wilde beter leren en meer dingen doen. Maar ze wisten niet wat ze me konden geven. Dus ik kreeg alleen hoofd, schouders, knie en teen te horen en verder geen opgaven die mij stimuleerden.’

Haar basisschooltijd laat diepe sporen na. Als de leerkrachten niet aanwezig zijn, wordt Aurora gepest door haar klasgenoten. ‘Ik werd met afschuw aangekeken en tegen muren gedrukt. Een extreme reactie vind ik nu, want ik was gewoon mezelf – ik dacht alleen net iets anders na dan anderen van mijn leeftijd. Uiteindelijk werd dat lastiger, mezelf zijn. Ik praatte minder. Het was gewoon echt alsof ik een raar wezen was voor anderen.’

Al wanneer ze een jaar of vijf is, zijn er vermoedens van hoogbegaafdheid. Zowel op school als thuis. In groep acht wordt het officieel bevestigd met een test. ‘Voor mij was het fijn om te weten: er gaat eindelijk rekening gehouden worden met mij.’ Het label heeft haar meer inzicht in zichzelf gegeven. ‘Gewoon het idee van: ik ben niet gek. Want dat was zelfs iets wat sommige leerkrachten zeiden.’

‘Hoewel ik niet zeg dat het hokje altijd fijn is, helpt het me wel enorm om binnen het systeem meer hulp te krijgen’, legt Aurora uit. Op haar middelbare school volgt ze een speciaal traject dat gericht is op hoogbegaafde jongeren, waarbij ze vakken in haar eigen tempo kan volgen. ‘Dat helpt mij heel erg’, stelt ze. ‘De vakken waar ik heel goed in ben, rond ik snel af. De vakken die moeilijker voor mij zijn, stel ik uit en krijg ik waar nodig extra uitleg bij.’

Het stereotype dat hoogbegaafden overal wel raad mee weten, klopt namelijk lang niet altijd. ‘Ik ben iemand die vooral heel creatief ingesteld is,’ legt Aurora uit. ‘En ik ben echt helemaal niet goed met exacte cijfers.’ Wat hoogbegaafdheid volgens haar wel inhoudt? 'Het is moeilijk uit te leggen, omdat het voor iedereen anders is. Ik zie het als een soort plakgebied waarin iedereen op zijn eigen manier denkt. En hoogbegaafden denken niet binnen de "norm".’

Maar uitleggen hoe haar denkproces werkt is lastig. ‘In mijn hoofd speelt er veel, wat er vaak niet in woorden uitkomt. Dan loop ik een beetje vast', legt ze uit. ‘Soms moet ik dingen meerdere keren uitleggen voordat anderen me begrijpen.’ Dit is anders bij de onderwerpen waar ze zich bijzonder in verdiept. Over kunst, in elke vorm, kan ze eindeloos doorpraten.

‘Ik houd enorm van muziek maken en bespeel veel verschillende instrumenten. Voor mijn profielwerkstuk wil ik een album maken, waar ik heel veel zin in heb.’ Daarnaast verdiept ze zich in filosofie, geschiedenis en politiek, met een speciale interesse in vrouwenemancipatie. ‘Op de basisschool maakte ik al vaak projecten over vrouwen en andere belangrijke historische figuren die zich inzetten voor sociale gelijkheid.’

‘Die interesse werd meer aangewakkerd op de middelbare school, omdat ik gewoon eindelijk het gevoel had: yes, mijn stem is terug. Hoe ga ik die nu uitdrukken?’ Op de middelbare school zijn er een aantal docenten die Aurora weten te stimuleren, wat een groot verschil maakt vergeleken met de basisschool. ‘Als we het in de les bijvoorbeeld hebben over de Amerikaanse verkiezingen, dan vragen ze naar mijn visie daarop. En ook heb ik een groepje leerlingen gevonden waarmee ik uitgebreid over zulke onderwerpen kan praten, vaak met een kopje thee erbij. Dat vind ik heel fijn.’

Aurora merkt soms dat vooroordelen over hoogbegaafdheid veroorzaakt worden door het gebrek aan kennis over wat het inhoudt. ‘Mijn vrienden verwachten soms dat ik elke vraag die ze stellen kan beantwoorden. Dat vind ik niet heel erg, maar het belemmert me wel als een docent dat van mij verwacht. Dan krijg ik een pittigere opdracht op bijna universitair niveau, en mag ik het zelf uitzoeken.’

Volgens Aurora zouden scholen maatwerk moeten bieden om hoogbegaafde jongeren beter te ondersteunen bij het behalen van hun diploma. ‘Niet elke hoogbegaafde leerling is hetzelfde, en iedereen heeft zijn eigen behoeften', legt ze uit. ‘Het belangrijkste is om te zorgen dat de leerling gelukkig is. Door meer te focussen op wat ze zelf nodig hebben en dit te bespreken, kan school gemakkelijker worden. Als dat niet gebeurt, verliezen ze vaak hun interesse.’

‘Ik was lange tijd op zoek naar een gevoel van “ik heb iets bereikt”, en uiteindelijk heb ik dat gevonden. Dat gun ik anderen ook enorm.’ Aan andere hoogbegaafde jongeren wil ze meegeven om zich te focussen op hun interesses en sterke punten, en altijd hoop te houden dat het goedkomt. ‘En ik gun iedereen een support-systeem', vervolgt ze. ‘Het komt niet alleen uit eigen initiatief; de mensen om je heen spelen ook een rol. Probeer langzaam uit je schulp te komen. Dat vond ik heel moeilijk, maar het heeft me veel gebracht. Zo kom je er echt wel.’

• Bovengemiddeld intelligent
• IQ-score >130 punten
• 'Sneller' denken en een hoog leertempo
• Groot gevoel voor rechtvaardigheid
• Nieuwsgierig en kritisch
• Gevoelig en meer intense beleving
• Vaker perfectionistisch
• Hoge zelfbeschikking, onafhankelijkheidgevoel
• Goed geheugen
• Veel verschillende en diepgaande interesses
• Grote woordenschat

Aurora werkte eerder dit jaar mee aan de documentaire 'Hoogbegaafd. Wat nu?', waarin vijf leerlingen met kenmerken van hoogbegaafdheid onderzoek doen naar hoe leraren en middelbare scholen het beste kunnen omgaan met kinderen zoals zij.