Boeren gedwongen uitkopen: ja of nee?

‘Onze boeren behoren tot de meest efficiënte en productieve ter wereld’, legt Amber Kortzorg uit in Stemstress. Nederland is – op de Verenigde Staten na ­– de grootste landbouwexporteur ter wereld. Daar staat tegenover dat 54% van ons land is ingericht voor landbouw.

‘Op die grond staan 4 miljoen koeien, 11 miljoen varkens en ruim 100 miljoen kippen. Van een lekkere karbonade of een blokje kaas genieten veel mensen, maar die grootschalige landbouw heeft ook een keerzijde. Wij blijven letterlijk met de shit zitten.’ Oftewel: stikstof.

‘Stikstof is geen vieze lucht waarvan je stikt. Nee, het gaat om chemische verbindingen die stikstof aangaat, waaruit stikstofoxide en ammoniak ontstaan.’ Dat laatste ontstaat vooral bij mest en urine. ‘En dat komt terecht in de natuur. Hierdoor verandert de bodem en verdwijnen er soorten.’ De afgelopen honderd jaar verloren we maar liefst 85% van onze plant- en diersoorten. ‘Daarmee zijn we “koploper” in Europa.’

En dat kan niet, vond de Raad van State – de hoogste rechter die de overheid controleert – in 2019. Kwetsbare natuurgebieden moeten beter worden beschermd tegen stikstof. En dus volgen er plannen om dat te verminderen. ‘De stikstofuitstoot is de afgelopen jaren al flink afgenomen, maar nog steeds voldoen we niet aan Europese normen op het gebied van natuurbescherming.’

Het vorige kabinet kwam met een oplossing: minder dieren in ons land. De veestapel moest krimpen. ‘Want van de totale stikstofuitstoot komt minimaal de helft van de agrarische sector. Om de stikstofdoelen te behalen zouden er van de 30 duizend boerenbedrijven met vee zo’n 17,5 duizend moeten inkrimpen en 11 duizend helemaal moeten verdwijnen.’

Dat nieuws leidde tot veel bezorgde en boze boeren. ‘Boeren vinden dat ook andere sectoren - zoals industrie, vervoer en luchtvaart - meer moeten doen om de stikstofuitstoot te verminderen.’