Chaira Koops: 'Een swipe naar (politiek) rechts'

Columnist Chaira Koops ervaart hoe polarisatie zelfs haar liefdesleven binnendringt. Hoe kan het dat zelfs een simpele swipe een politieke keuze is geworden?

‘Alsof het gelijk van de een automatisch het ongelijk inhoudt van de ander. Terwijl de maatschappelijke werkelijkheid vaak veel complexer is dan dat. Het debat en de verschillen van inzicht horen bij de democratie. Maar elkaar de hand reiken hoort daar ook bij om zo tot oplossingen te komen', spreekt koning Willem-Alexander ons toe over polarisatie, vanaf zijn troon. Polarisatie: het woord van 2024.

po·la·ri·sa·tie (de; v; meervoud: polarisaties) 1. de vorming van tegenstellingen, van uitersten, van tegengestelde polen.

Ondertussen zit ik thuis op mijn telefoon op een datingapp te swipen. ‘Rechts’, lees ik in de bio van een knappe man. Ik swipe direct naar links. Ook bij ‘apolitiek’ schuift mijn inmiddels goedgetrainde duim de beste man in de digitale prullenbak.

Ik ben ooit op date geweest met iemand die op de PVV stemde. Uiteraard was mijn eerste vraag: 'Waarom?' Zijn antwoord: ‘Nederland heeft een nieuwe wind nodig.’ Hm. Ik wist niet dat fascistische denkbeelden op de schaal van Beaufort staan. Ik heb hem even later vriendelijk bedankt voor de (laatste) date.

Maar werk ik daarmee polarisatie in de hand? Vraag ik mezelf, na de woorden van onze koning af. Denk ik te zwart-wit? Bestaan er echt maar twee kampen? Is er een goed en een fout? Had ik, voor de zoveelste keer, in gesprek moeten gaan met iemand die Wilders’ woorden kritiekloos napraat, om zo ‘elkaar de hand toe te reiken’?

Ik denk aan mijn normen en (kern)waarden, die eigenlijk niet zo ver af staan van de Nederlandse normen en waarden: vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. In het document van de Rijksoverheid, over deze normen en waarden, staat ook: 'Er wonen in ons land mensen met verschillende levensovertuigingen en van verschillende nationaliteiten. Het is belangrijk dat u anderen respecteert ondanks deze verschillen. De Nederlandse samenleving is heel open. Dat betekent dat mensen vrij zijn om te zeggen wat ze denken. Het betekent ook dat anderen, als ze het met een mening niet eens zijn, dat mogen zeggen. Het uitwisselen van meningen en ideeën is belangrijk, omdat mensen op die manier zichzelf kunnen zijn.'

Is ‘polarisatie’ dan zo’n eng woord? Op zichzelf niet. Totdat onze vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit in het geding komen, in extremen. Lees voor de grap maar eens het verkiezingsprogramma van de PVV (als je door de leugens, het vingerwijzen en de populistische praatjes heen komt), en probeer dat te rijmen met die drie woorden.

Enfin. Ik kan prima hand in hand lopen met iemand die anders denkt over de veestapel, maar mijn grenzen gaan dicht (pun intended) voor bovengemiddeld geprivilegieerden die hun dure boodschappen, het woningtekort en criminaliteit alleen wijten aan ‘enge buitenlanders’. Handen reiken is mooi, maar niet als de ander diezelfde hand wil gebruiken om jouw rechten af te pakken.