Hoe proberen pyrovloggers het vuurwerkverbod op te heffen?

Vuurwerkliefhebbers vinden elkaar via het web en protesteren tegen het verbod op vuurwerk – met vuurpijlen en rotjes. Hoe effectief is dat?

‘Het is naar onze mening vrij duidelijk dat een vuurwerkverbod nauwelijks zal bijdragen aan het verlichten van de capaciteit in de zorg,’ is te lezen op Vuurwerkprotest.nl (een initiatief van ‘een een ondernemer actief in de vuurwerkwereld’). Zijn petitie is ruim achtduizend keer ondertekend, maar de groep mensen die zich online verzet tegen het vuurwerkverbod is veel groter.

Trouw schreef onlangs over een handjevol ‘pyro’s’, ofwel vuurwerkvloggers. Het aantal mensen dat filmpjes online plaatst over vuurwerk is misschien klein, maar ze weten allemaal een omvangrijk publiek te bereiken. Samen zijn ze goed voor zo’n tweehonderdduizend abonnees op Youtube. Het hele jaar door bespreken de vuurwerkvloggers nieuwe producten, zowel legaal als illegaal. Logisch hoogtepunt: oud en nieuw. Maar door het recente vuurwerkverbod komen de vloggers en hun volgers in opstand.

Na de bekendmaking ervan verschenen binnen no-time video’s online waarin protesten werden afgekondigd. Onder andere de kanalen van Pyroteamdelft (200.000 abonnees), Xtremerides1 (52.000 abonnees) en Pyro- Team-Utrecht (4500 abonnees) doen hieraan mee. De petitie op Vuurwerkprotest.nl heeft niet genoeg ondertekenaars om het op de agenda van de Tweede Kamer te krijgen; daarvoor zijn 40.000 handtekeningen nodig. Maar wellicht is dat niet hun belangrijkste middel om iets in gang te zetten.

‘We gaan op een krachtige wijze, maar vooral nette manier ons statement duidelijk maken’, luidt de tekst op de website.

Hoe gebruik je het web om de politiek in beweging te krijgen? Francisco van Jole, hoofdredacteur van Joop: ‘Je hoeft niet met veel te zijn. Charlotte Bouwman is daar een goed voorbeeld van. Zij zat in haar eentje bij het ministerie voor Volksgezondheid om aandacht te vragen voor de wachtrijen in de GGZ.’ Het belangrijkste, volgens Van Jole, is zorgen dat je opvalt. En volharding.

En dat is de vuurwerkfanaten gelukt. Tijdens het eerste geplande protest, op 21 november, ging er in heel Nederland vuurwerk de lucht in. #Vuurwerkprotest was trending op Twitter en veel nieuwssites schreven over de acties – vaak in negatieve zin, overigens. Dat er nog meer acties zullen volgen, lijkt onvermijdelijk.

Om zo’n actie te laten slagen, spelen twee componenten een grote rol, aldus Van Jole: de combinatie van sympathie en angst.

Hij trekt de vergelijking met de boerenprotesten van afgelopen jaar. ‘De boeren kunnen op sympathie rekenen. Ze trekken met zijn allen, vanuit het hele land, op de trekker naar Den Haag. Dan zal er wel iets aan de hand zijn, denken de mensen op zo’n moment.’ Maar angst speelt ook een belangrijke rol wanneer een protest wordt gevoerd met pressiemiddelen, zoals een loodzware trekker of vuurwerk. Van Jole: ‘Ik heb ervan staan te kijken toen, na de eerste boerenprotesten, de politie zei: “We kunnen hier niks tegen doen, wij kunnen ze niet tegenhouden.” Dat is eigenlijk een uitnodiging en het doel van iedere demonstrant: je doet iets waar je tegenstander geen raad mee weet. En dat geldt volgens mij ook voor dat vuurwerk. Het veroorzaakt veel onrust en dan wordt het een politiek probleem.’

Maar hoe zit het met de component sympathie? Leeft die bij politie, politiek en in de maatschappij? De politie kunnen we al gauw doorstrepen; zij houden de pyrovloggers al langere tijd in de gaten en hebben enkelen van hen de afgelopen jaren zelfs opgepakt voor het bezitten van illegaal vuurwerk. Maar zij kunnen er te weinig tegen inbrengen op dit moment.

Dat brengt ons bij de volgende groep: de maatschappij. Wanneer de sympathie voor een groep in de maatschappij toeneemt, neemt de welwillendheid om beleid te heroverwegen in de politiek ook toe. Die twee gaan hand in hand. Maar ook daar lijkt weinig draagvlak voor de vuurwerkprotesten. Een sympathiek boegbeeld is belangrijk voor dit draagvlak. Neem Ruben Koet, de man achter Xtremerides1, die zegt: ‘Het mooiste wat kan gebeuren met oud en nieuw, is dat het gewoon finaal uit de hand loopt. Zoals wij jarenlang gezegd hebben. Gewoon zoveel mogelijk opblazen. Gewoon echt alles kapot maken wat je ziet. Zodat je kan zeggen: we hebben een vuurwerkverbod gehad en het heeft niet gewerkt. Er zijn veel meer gewonden, veel meer rellen.’ Later in de video benadrukt hij niemand te willen oproepen tot het plegen van geweld. Maar zijn uitspraken blijven niet onopgemerkt: op Twitter gaat de video van Koet rond. Een week later komt hij daarom op zijn uitspraken terug. Het is nooit zijn bedoeling geweest om te zeggen dat rellen ‘mooi’ zijn. Wel zou het volgens hem een goed argument zijn voor volgend jaar, wanneer de discussie rond het vuurwerk opnieuw oplaait. ‘Dan kan je zeggen, kijk: het heeft niet geholpen.’ Koet zegt enkel te willen waarschuwen en tot niks op te roepen. ‘Don’t shoot the messenger’, aldus Koet. Koet is volgens Van Jole in ieder geval géén goed boegbeeld. ‘Als je geweld toepast dan verspeel je de steun. En daarbij is hij volgens mij al strafbaar als hij dit zegt.’

Hoe doortastend wordt het vuurwerkverbod de komende jaren doorgezet, in het licht van de aanhoudende protesten? Volgens Van Jole is het imago van de activist cruciaal: ‘Je ziet dat de politici heel bang zijn voor de boeren. Ze durven niks te doen, niet in te grijpen. Zolang je dat imago hebt, dan durft de politiek ook niet op te treden.’