De tijdlijn van Khaddouj Barghout | Het InstaMuseum

Deze week in Het InstaMuseum: beeldend kunstenaar Khaddouj Barghout (20). Haar werk kan op het eerste gezicht alleen omschreven worden als een melange van foto’s uit een grotesk plakboek, of iets wat rechtstreeks uit een vintage nachtmerrie komt. Iedere creatie is zowel qua vorm als qua inhoud extreem anders, maar ze roepen allemaal dezelfde vraag op: wat betekenen ze? Voor Khaddouj is haar werk in ieder geval het levende bewijs van het feit dat artistieke vrijheid geen grenzen kent en ook nooit hóórt te kennen. Ook wil de kunstenaar ons laten zien dat de mens met al haar pracht en praal ook ontzettend lelijk kan zijn.

Khaddouj: Ik ben sinds ik jong ben al bezig met kunst. Mijn werk is altijd het meest intieme onderdeel van mijn leven geweest en dat zal altijd zo blijven. Ik was ontzettend gefascineerd door fotorealisme en heb daar dan ook veel aandacht aan geschonken: ik tekende foto’s na en probeerde bij ieder nieuw ontwerp steeds meer op bepaalde details te letten.

Ik heb visualiseren gestudeerd op het Grafisch Lyceum in Rotterdam en heb vorig jaar kort op de kunstacademie in Groningen gezeten. Dat laatste was geen gelukkig huwelijk. Ik voelde mij beperkt in mijn doen en laten. Ik ben een vrouw met een plan en merkte dat ik te veel concessies moest doen omwille van mijn opleiding. Aan de ene kant is dat logisch, want het eerste jaar is – net als op andere scholen – een oriëntatiejaar. Ik had vrijwel meteen de ambitie om bijvoorbeeld te leren beeldhouwen en te kijken naar hoe mijn werk gebruikt kan worden in dingen als filmproducties. Maar die ruimte kreeg ik helaas niet. Ik besloot daarom na dat jaar te stoppen. Dit alles heeft me wel doen inzien dat ik het heft in eigen hand moest nemen en geen concessies moet doen die ten koste van mijn eigen ontwikkeling gaan.

Nee, ik ben vrijwel de enige in mijn familie die hiermee bezig is.

Ik kom uit een vrij conservatief Marokkaans gezin. Kunstenaar is niet bepaald een beroep dat veel vertrouwen opwekte bij mijn ouders. Om nog maar te zwijgen over mijn ontwerpen.

Het duistere is wel altijd een rode draad geweest in mijn werk, ook toen ik op school zat. Ik laat mijn creativiteit simpelweg de vrije loop en accepteer alles wat ik creëer. Ik geneer mij niet voor de wereld in mijn hoofd en de dingen waar ik inspiratie uit put. Ik vind het daarnaast ook fijn om met tegenstellingen en paradoxen te werken. Op conceptueel vlak probeer ik schattige elementen af te zetten tegen enge of seksuele dingen. Maar die tegenstellingen uiten zich ook op technisch vlak: soms maak ik ontwerpen op verschillende manieren die direct met elkaar contrasteren. Denk bijvoorbeeld aan het gebruiken van materialen die erg van elkaar verschillen, of bepaalde tekenstijlen die met elkaar botsen. Dat alles draagt bij aan het grimmige karakter van mijn werk.

Eén van de dingen die ik graag wil laten zien, is hoe lelijk de mens kan zijn. En daarmee bedoel ik niet uiterlijk of iets dergelijks, maar in gedragingen. Het lelijkste waar de mens volgens mij toe in staat is, is het afpakken van iemands onschuld. Denk bijvoorbeeld aan verkrachtingen, aanrandingen of kinderen die in contact komen met porno. Ik heb het zelf gelukkig niet meegemaakt. Maar ik probeer mensen te confronteren met deze lelijkheid en ze een spiegel voor te houden. Ik heb als reactie hierop best vaak van andere kunstenaars gehoord dat zij zich bewust zijn van de onschuld die ze kwijt zijn en dat ze troost vinden in mijn creaties. Mijn onschuld is ook zoek. Ik probeer deze ook terug te vinden. Maar dat is niet iets wat in een handomdraai gebeurt.

Mijn werk bevat vaak seksuele elementen. Veel mensen vinden het mooi, maar er zijn natuurlijk genoeg weirdo’s die dan de kans grijpen om mij allerlei vieze berichten te sturen naar aanleiding van mijn werk.

Dat vind ik jammer, want mijn werk moet veel meer oproepen dan alleen oppervlakkige reacties. Maar dit is wel een gevolg van de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de kunstwereld. Dat nodigt dit soort rare reacties uit: dat ik een slet ben of zoiets omdat mijn kunst seksueel getint is. Ik moet in staat zijn dit soort dingen te kunnen maken zonder dat ik als vrouw geobjectiveerd word. De kunst moet immers volledig vrij zijn.

Mijn kunst is confronterend en duister, maar aan context ontbreekt het niet: er zit ook echt een verhaal achter elk van mijn creaties. Ik doe dit niet omdat ik edgy wil zijn. Daar kan ik persoonlijk heel slecht tegen, want dan komt je werk ontzettend geforceerd over. Wat voor mij wel een duidelijke grens is, is mensen doelbewust pijn doen. Ik doe dit niet om te choqueren.

Ik heb nog niet heel veel volgers. Maar het is wel mijn toegang tot de rest van de wereld en dat is heel fijn. Ik heb er ook iets heel tofs uit gehaald: ik ben vorig jaar benaderd door een filmregisseur uit Berlijn om als artdirector mee te werken aan een nieuwe tv-productie. Hij nodigde mij uit omdat hij mijn creaties heel mooi vond, en hij was benieuwd naar mijn denkwijze. Ik ben net terug uit Berlijn, waar ik aan de productie mee heb geholpen, en dat was ontzettend leuk om te doen!

Ik ben vooral aan het uitzoeken waar mijn kunst het beste ingezet kan worden. Ik blijf mij ook hard maken voor meer vertegenwoordiging van vrouwen in de kunstwereld. Ik hoop op den duur ook steeds meer mensen te bereiken en een positieve invloed te kunnen hebben op mensen. Dat maakt dit werk des te dankbaarder.