Door prosopagnosie herkent Ole (24) geen gezichten: 'Ik herken mezelf niet'

Ole (24) heeft CVI en prosopagnosie, waardoor hij geen gezichten herkent – zelfs niet die van zijn ouders, zussen of zichzelf. Hij deelt meer over zijn dagelijks leven in Je Zal Het Maar Hebben.

'Stel: je ogen zien dingen en tussen je hersenen loopt een snelweg', legt Ole (24) uit. 'En daar moeten vrachtwagens overheen met informatie. Bij de meeste mensen gaat dat over de snelweg zo naar de hersenen toe, waardoor die informatie aankomt. Maar bij mij is er gewoon een bom ontploft; de snelweg is kapot en kan niet meer hersteld worden. Dus alles moet over de provinciale weg. Dat duurt heel lang.'

Het is zo ongeveer hoe het voor Ole gaat wanneer hij acht maanden oud is. 'Ik heb een hersenbloeding en een herseninfarct gehad. Toen ik dat kreeg ben ik meerdere weken – volgens mij twee – blind geweest. Mijn moeder vertelde dat mijn opa binnenkwam en ik hem volgde met mijn ogen, dus dat ik ineens weer kon zien.' Wel raakt het hersengedeelte dat Ole zijn zicht regelt daarbij onherstelbaar beschadigd. 'Toch hebben mijn hersenen een heleboel omwegen gevonden om alsnog zicht te kunnen fixen.'

Prosopagnosie, ook wel gezichtsblindheid genoemd, is een aandoening waarbij iemand moeite heeft met het herkennen van gezichten. Dit komt niet door problemen met het zicht, maar door een verstoring in het deel van de hersenen dat gezichtsherkenning verwerkt. Sommige mensen hebben hun gezichtsblindheid al vanaf hun geboorte. Zij komen vaak pas op latere leeftijd hierachter. Anderen ontwikkelen het na het oplopen van hersenletsel na bijvoorbeeld een ongeluk. Zij kunnen dan van de ene op de andere dag de voor hen bekende gezichten niet meer herkennen.

Ongeveer één op de vijftig mensen heeft prosopagnosie, in uiteenlopende gradaties van mild tot ernstig. Sommigen hebben alleen moeite met gezichtsherkenning, terwijl anderen, zoals Ole, zelfs het gezicht van hun eigen familieleden niet herkennen. Zij moeten volledig vertrouwen op andere kenmerken, zoals een kapsel, kleding of stem.

Voor Ole gaat dat nog een stap verder: 'Laatst kwam ik erachter dat ik mijn eigen gezicht niet herken in de spiegel.' Hij vertelt erover in Bar Laat: 'Ik had mijn haar laten knippen. En vervolgens bleek dat er in een soort tussengangetje vanuit de kapper een spiegel was daar, die zo gepositioneerd was dat als je uit de deur kwam je precies jezelf aankeek. Ik had geen idee dat daar een spiegel stond, dus ik heb een minuut lang de deur opengehouden voor iemand die niet bestond.'

'Op school was het vaak wel lastig; ik zat vaak alleen', vertelt Ole tijdens een autorit aan Emma Wortelboer. 'Het maken van vrienden als je niemand kunt herkennen is best wel lastig – zelfs als mensen ervan weten. Als je blind bent en je hebt een stok bij je, dan worden anderen er constant aan herinnerd dat je niet kan zien. En dan doen ze daar wat mee. Bij mijn beperking is het vaak niet zichtbaar. Het is daardoor ook het geval dat ze heel vaak gewoon niet merken dat ik ze niet herkend heb en dan denken: hij reageert niet, hij is niet aardig of hij is ongeïnteresseerd.'

Wel heeft Ole al eens geëxperimenteerd op het gebied van daten. 'Ik had iets met een meisje. Zij was aan één oog zo goed als blind, en haar andere oog was een glazen oog. Dus zij was heel herkenbaar. Toch is mijn vraag nog steeds: was dat echt verliefd zijn, of vond ik het gewoon heel erg fijn dat zij te herkennen was?'

Ole schuift samen met zijn ouders en Emma aan in Bar Laat om meer te vertellen over hoe hij met zijn aandoening leeft. Kijk het gesprek hier terug: