Hoe herken je een sekte?

Het klinkt ver weg, maar dat is het niet. Ook in Nederland hebben we sektes. Hoe herken je ze?
 
Een jonge vrouw werd eind oktober door de Duitse politie uit een Nederlandse sekte, vlakbij Nijmegen, gered. Frank van der Lende en Eva Koreman zagen dit bericht en vroegen zich af: hoe zit het eigenlijk met sektes in Nederland?

We weten er eigenlijk maar weinig over in Nederland. En dat terwijl er meer dan vierentachtig sektes bekend zijn in Nederland, zo blijkt uit onderzoek van Sektesignaal. ‘Dan heb ik het nog niet over de sektes die in het duister onbekend blijven’, legt sekte-expert Frank Krake uit in Frank & Eva: Welkom bij de club. 

Weinig kennis
De reden dat we zo weinig over die sektes weten, is omdat er maar weinig over naar buiten komt. ‘Er zijn maar weinig mensen die daar wat over weten te vertellen’, aldus Krake. ‘Het is iets wat bijna niet in de publiciteit komt.’ Alleen de uitwassen worden bekend. Krakes verklaring daarvoor is simpel: ‘Als je erin zit ben je als de dood om er iets over te zeggen, dan ben je bang gestraft te worden; de boze buitenwereld zou er wat van gaan vinden. En als je eruit bent dan heb je zoveel ellende meegemaakt en voel je je vaak zo gebruikt. (…) Dat is niet iets om mee te koop te lopen of trots op te zijn. Dus aan alle kanten blijft het onder het maaiveld.’

Verstrikt in het web
Maar hoe komt het zo ver? ‘Wat is de psychologische aantrekkingskracht?’, vraagt Eva zich af. ‘Waarom zou ik bij een sekte gaan?’, aldus Frank. Dat gaat niet van de ene op de andere dag, legt Krake uit. Dat gaat heel geleidelijk. ‘Ze bouwen dat heel langzaam op. Langzaam maar zeker raak jij in dat web verstrikt, snijd je de banden met je sociale omgeving door en ga je steeds meer op in die groep waar je met open armen wordt ontvangen.’ Zo’n groep heeft namelijk een enorme aantrekkingskracht op dat moment. Krake omschrijft het als een warm bad. Maar ondertussen maakt de sekte zich langzaam meester over je. ‘Zonder dat je het doorhebt nemen ze je geest over en word je afhankelijk van zo’n sekteleider’, aldus Krake. ‘Dan kun je niet meer terug.’

Geld, macht en seks
Maar waarom? Wat drijft de sekteleiders? ‘Dat zijn drie dingen’, volgens Krake. ‘Geld, macht en seks.’ In alle sektes die Krake onderzocht ziet hij deze elementen terugkomen. In zo’n sekte zijn alle ingrediënten aanwezig om grote misstanden te laten plaatsvinden, weet Krake. Maar die misstanden kunnen bijna nooit worden aangepakt. Krake: ‘Waar ook de autoriteiten tegenaan lopen is dat wij in Nederland vrijheid van religie hebben.’ Als iemand van boven de achttien jaar zich vrijwillig overgeeft aan zo’n sekte, dan kunnen acties die daar op dat moment vrijwillig zijn uitgevoerd later niet bestraft worden. ‘Als jij zestig uur in de week gaat werken voor iemand zonder daarvoor betaald te krijgen, als jij het bed deelt met de sekteleider omdat hij zegt de rechterhand van God te zijn (…) en je gaat na ontnuchtering naar de politie toe met de mededeling verkracht te zijn, dan staat de politie met de handen in de lucht.’ De politie kan dan niks doen. ‘Dat is het allergrootste probleem.’

Herkenningspunten
Om dit te voorkomen is het belangrijk om de signalen van een sekte vroegtijdig te herkennen, zodat je jezelf maar ook familie en vrienden in bescherming kan nemen. Krake heeft een lijst van in totaal veertien punten geformuleerd. Hieronder de belangrijkste kernmerken.

Hoe herken je een sekte?

• Het wij-zij denken. ‘De boze buitenwereld en zíj begrijpen ons niet. En wíj hierbinnen hebben het juiste geloof.
• Afnemen van identiteit. ‘Zodra jij iemand spreekt die een andere naam aanneemt, die zegt dat hij anders gaat heten vanaf dat moment, dan moeten alle alarmbelletjes gaan rinkelen. Dat betekent dat de identiteit opzij wordt gezet. Dat is het begin van het einde, dan ben je je zelf niet meer en geef je je over aan de sekteleider.’
• Creëren van uitputting. ‘Een combinatie van slaaptekort, te weinig eten en drinken, en soms arbeidsuitbuiting. Dat bij elkaar maakt dat je heel kwetsbaar bent.’

Als je vermoedt dat iemand in je naaste omgeving bij een sekte zit, is het volgens Krake het allerbelangrijkste dat je duidelijk aangeeft dat die persoon altijd welkom is om terug te komen. ‘Dat je de deur niet dichtdoet. (…) De mensen die in een sekte zitten zien vaak geen uitweg meer. De barrière om naar buiten te treden is enorm groot.’