Hoe zien we seksualiteit en gender terug in films en series?

In dit artikel worden de non-binaire of genderneutrale voornaamwoorden ‘hen’ en 'die' gebruikt. Wil je weten hoe je dit voornaamwoord zelf kan gebruiken en waarom dat belangrijk is? Lees dan dit artikel.

De kinderserie Spangas heeft een primeur, voor het eerst is er een non-binair personage te zien in een Nederlandse serie. De rol van Lesley wordt gespeeld door Thorn de Vries, die zelf ook non-binair is.

Iemand die non-binair is identificeert zich noch met het mannelijk, noch met het vrouwelijk geslacht. Voor sommige non-binaire personen ligt het geslacht daar ergens tussenin, anderen plaatsen hun geslacht helemaal buiten dat spectrum. De term non-binair klinkt misschien ingewikkeld, maar dat valt eigenlijk best mee. Het komt uit de wiskunde, legt Thorn uit in Frank & Eva: Welkom bij de club. ‘Je hebt in de wiskunde nullen en enen. Dat zijn binaire getallen. (…) Dat is een tegenstelling. In de wiskunde bestaat er geen grotere tegenstelling. In de wereld is een van de grootste tegenstellingen man en vrouw. Dus daar komt die term non-binair vandaan. Dat je je niet in die tegenstelling tussen man en vrouw kan vinden.’ Meer weten over hoe het is om non-binair te zijn? Sky legt het je uit in dit artikel.

Thorn Roos kwam er na een lange periode vol twijfel en vragen op 21-jarige leeftijd achter non-binair te zijn. Voor die tijd had hen nog geen idee van het bestaan van het woord non-binair. ‘Toen ik voor het eerst dat woord hoorde, dacht ik meteen: dit is hoe ik mij voel. Dit omschrijft precies waar ik al mijn hele leven de woorden voor probeer te zoeken. Maar die had ik dus niet omdat ik dat woord nog nooit had gehoord.’ Daarmee viel een enorme last van diens schouders.

Met de komst van het eerste non-binaire personage in een Nederlandse serie hoopt Thorn jongeren die met dezelfde vragen rondlopen te helpen die voor zichzelf te beantwoorden. Dat het ook voor anderen op zijn plek zal vallen. En niet alleen voor de non-binaire persoon zelf; ook de vragen van naasten kunnen daarmee makkelijker beantwoord worden. Want er zijn véél mensen met véél vragen. Daar kwam ook Thorn achter. Nadat hen voor zichzelf duidelijkheid had gevonden, begonnen de vragen bij naasten te rijzen. ‘Toen ik dat woord had gevonden viel het voor mij heel erg op zijn plek. Ik heb er niet meer mee gezeten daarna, dat was allemaal daarvoor, omdat het toen zo’n vraagteken was. Maar toen het voor mijzelf een soort van opgelost was, had mijn omgeving nog zoiets van: non-binair? Wat is dat nou weer?’

Thorn hoopt dat de gesprekken in de toekomst soepeler kunnen verlopen en dat het personage Lesley daarin een rol kan spelen. ‘Ik hoop natuurlijk dat als iemand uit de kast gaat komen als non-binair, ze gewoon zeggen: “Oh, zoals Lesley in Spangas!” Dat het niet meer zo veel vragen oproept.’

Het personage Lesley is dus non-binair, maar daar gaat het niet specifiek om. En dat is heel belangrijk, volgens Thorn: ‘Lesley is non-binair en dat is er gewoon. Het is geen struggle, er is geen coming-out, er wordt niet verstoten door ouders of een of ander zielig verhaal. Het is er gewoon. Dát - non-binair zijn - is niet de focus van Lesley’s verhaallijn. Want dingen mogen er ook gewoon zijn.’

Dat is nu vaak niet het geval in films en series. Vaak als er een homoseksueel, transpersoon of een ander personage uit de LHBTI+-community is, is dat de kern van het personage. ‘Een coming-outstory. En als dat is gebeurd, het personage is bijvoorbeeld uit de kast gekomen, dan blijft er niet meer zo veel over,’ vertelt Thorn. En dat is natuurlijk niet hoe het echt is. Een LHBTI+'er is niet alleen zijn gender of seksualiteit, maar een persoon met uiteenlopende interesses, talenten, kenmerken en ambities. ‘Ik ben dan non-binair, maar ik ben ook heel veel andere dingen. Ik heb veel meer te bieden dan alleen maar mijn gender,’ besluit hen.

Dit is ook de meestgehoorde reden waarom LHBTI+'ers zich zeggen te herkennen in de serie ANNE+. Omdat het over een meisje gaat met hobby’s, problemen, vragen, ambities en oh ja, ze is lesbisch. Maar dat doet er niet meer toe dan alle andere aspecten. ‘De serie is heel herkenbaar en zit vol met twintigersproblematiek, problemen waar ik in mijn leven ook tegenaan loop. Daar komt bij dat de focus niet ligt op het feit dat de hoofdpersoon lesbisch is. Het is meer dan dat en dat vind ik prettig. Het wordt heel normaal neergezet,' zegt Esmee, fan van de serie. 'De serie gaat echt over Anne en over haar leven. Dat ze lesbisch is, is een bijkomstigheid en niet de hoofdzaak van de serie,' vult Romy, ook fan van de serie, haar aan. 'Ze laten gewoon zien dat het normaal is. Het gaat gewoon over haar leven, niet over het feit dat ze lesbisch is,’ besluit Jasper, als fan van ANNE+.