Hoezo is de haka een mannending?

Hoe mannelijk is haka? En wat is mannelijke energie? Michael van der Kroon, de haka-trainer uit It’s A Man’s World, licht toe.

It’s A Man’s World is een sociaal experiment waar mannen steeds meer beperkingen opgelegd krijgen, waardoor ze langzaam in de positie van de vrouw terechtkomen en vice versa. Zo moeten de mannen iedere dag voor de vrouwen koken.
De vrouwen voeren in aflevering 1 ook een haka uit die oorspronkelijk voor mannen bedoeld is. Het is een traditie die afstamt van de Maori, de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland. Eigenlijk werden daar voor mannen en vrouwen strikt andere haka’s gehanteerd. Het was toen dan ook niet de bedoeling dat vrouwen deelnamen aan een haka voor mannen.

Michael van der Kroon, de haka-trainer uit de aflevering, licht deze keuze toe. ‘Ik ben dankbaar dat ik deze prachtige traditie mag uitoefenen en kan delen met anderen. Maar ik probeer deze dans wel te vertalen naar Europese begrippen. We zijn niet in de context van de Maori-stam grootgebracht. We kennen niet oorlog op de wijze waarop zij dat doen. Mannelijke energie gaat voor mij heel erg over daadkracht en in actie zijn. Dat zie ik in het programma ook terug. De mannen gaan bij een challenge direct over tot actie, maar vergeten daarbij goed te overleggen. De vrouwen zijn juist bedachtzamer en bedenken eerst een tactiek. Toen ik de dames een haka liet uitvoeren, speelde ik juist in op hun mannelijke energie zodat ze ook hun eigen kracht ervaren.’

De haka was dan ook bedoeld voor krijgers om hun tegenstanders te imponeren. In sommige tradities, vlak voor een oorlog, zouden vrouwen allereerst toekijken hoe de mannen hun haka-dans uitvoerden. Nauwkeurig hielden zij in de gaten of de dans in harmonie en synchroon verliep. Er werd gekeken of ze tegelijkertijd omhoog sprongen, hoe ze hun wapens hanteerden en of ze als een eenheid functioneerden. Als de vrouwen vonden dat de haka-dans goed uitgevoerd was, konden ze als ‘respons’ tegenover de mannen gaan staan. Vervolgens voerden ze dan hun eigen haka uit. Als de vrouwen dit niet deden, was dit een teken dat de veldslag of geplande oorlog niet door kon gaan.

Michael van der Kroon licht de oorsprong van de haka toe: ‘Rond 1850 was in Nieuw-Zeeland veel strijd tussen de verschillende stammen onderling. Een leider van één van de stammen kwam toen op het idee van de Haka. Dit was voor hem een manier om als Maori te spreken: wij gaan staan voor onszelf. Hij zorgde er met deze haka voor dat zijn volk nu nog steeds bestaat. De Maori is ook nooit bezet geweest. Zelfs de Engelsen moesten met hun onderhandelen met glazen kralen, om zich te mogen vestigen op Nieuw-Zeeland.’

‘Dit wilde ik de vrouwen van It’s A Man’s World ook meegeven,’ vervolgt Michael. ‘Jullie zijn allemaal uniek, krachtig en wijs. Durf altijd vanuit je hart keuzes te maken. Op het moment dat vrouwen in hun kracht gaan staan en zeggen: 'Nee, ik accepteer niet dat ik anders behandeld wordt,” dan heeft dat gevolgen. Haka gaat er echt over om voor jezelf te gaan staan.'

Ben je nieuwsgierig hoe de haka van de dames er uiteindelijk uitzag? Check dan hier het fragment! 
It's A Man's World, elke dinsdag 20.25 op NPO 3