Lachen om mensen met een beperking, mag dat?

Mensen met een beperking weten grote aantallen volgers aan zich te binden op social media-kanaal TikTok. Maar is dat eigenlijk wel zo wenselijk? Want lachen die volgers ze toe, of uit?

Even is Nicky - beter bekend als @Reishard20 op TikTok - stil als hem gevraagd wordt hoe hij zelf eigenlijk denkt dat zijn volgers naar hem kijken. Dan zegt hij, gemeend: 'Ik weet het écht niet. Ik ben gewoon mezelf.'

Zo is het, maar is dat erg? Nicky heeft autisme - PDD-NOS - en een spraakgebrek. Die volgers kwamen snel en het zijn er veel. Sinds hij ruim een jaar begonnen is met het maken van filmpjes op TikTok zijn er nu ruim 45.000 mensen die het zien.

Positief
In de podcast Alicante vertelt hij: 'Ik had al langer het idee om filmpjes te gaan maken, maar toen corona uitbrak en ik me ging vervelen, ben ik het gaan doen. Als experiment, gewoon om eens te kijken of ik het kon. Toen is het heel snel gegaan. Eerst heb ik de reacties nog uitgezet, maar toen ik zag dat ik veel werd bekeken, was ik toch benieuwd wat mensen er eigenlijk van vonden. Het was heel positief allemaal. "Goed bezig!", en "Je bent een legend!"'

Bewondering
En Nicky is al lang de enige niet meer op TikTok met een beperking. Zo maakt ook Camiel met zijn broer Jordy filmpjes op het platform. Jordy, die drie maanden te vroeg werd geboren en naar aanleiding daarvan een hersenbloeding kreeg, heeft hij hersenbeschadiging. 'Hij is lichamelijk beperkt - hij zit in een rolstoel en is halfzijdig verlamd - qua niveau zit hij ongeveer op dat van een driejarige', vertelt Camiel bij De Nieuws BV. Maar dat staat hem en zijn broer niet in de weg om leuke filmpjes te maken. 'Ik heb altijd heel veel bewondering gehad voor mijn broer, hoe hij in het leven staat, hoe simpel het kan zijn. Ik heb dat jarenlang zo gedaan, nu is dat dan op TikTok en gaat het viral.' 

Is het chic om dat leuk te vinden? Nee, vinden de mensen op straat aan wie de redactie van Alicante een fragment laat zien van Kars en Ties, twee broers waarbij de laatste het syndroom van Down heeft. Ze zijn een enorme hit op TikTok met 180.000 volgers, maar het fragment waarbij Kars zijn broer automerken laat uitspreken - geen onverdeeld succes - valt verkeerd bij sommige. Het grootste verwijt: Kars misbruikt de beperking van Ties om likes en views te scoren.

Moeder kijkt mee 
'Ik snap hoe je dat kan denken op basis van alleen dit fragment', vertelt Kars in Alicante. 'Maar wat mensen niet zien is dat er heel veel liefde tussen ons is.' Hij legt uit dat dit nu eenmaal is hoe ze thuis met elkaar omgaan. Dat er ook grappen met Ties worden gemaakt is eigenlijk alleen maar een signaal dat hij als volwaardig wordt gezien binnen het gezin, waarbij Kars toegeeft dat hij met de twijfelgevallen altijd eerst even langs zijn moeder gaat. 'Maar die heeft dezelfde humor als wij, dus dat is eigenlijk nooit een probleem. Kijk, je kan mensen met een handicap heel speciaal benaderen, maar je kan ze ook accepteren voor wie ze zijn, en dat met een lach. Ties is zelf ook een enorme boef, hij haalt constant geintjes en grapjes uit. Hij is graag de clown, en die aandacht vindt hij heerlijk.'

Camiel is strenger, hij kijkt kritisch naar de filmpjes die hij met zijn broer Jordy opneemt. 'Ik zijn wel filmpjes die ik niet plaats. Ik kijk goed of het iets is voor TikTok en of ik mijn broer zo neer wil zetten. Ik probeer hem wel op een bepaalde manier in bescherming te nemen. Ik probeer het vrolijk en luchtig te houden. Ik denk dat dat een goede ingang is om te laten zien hoe hij is.' Of de dertigduizend volgers die de broers inmiddels hebben de video's leuk vinden omdat ze Jordy uitlachen, dat denkt Camiel niet. 'Ze vinden het oprecht leuk.'

Hun grootste gave 
Dieter Coppens presenteert het programma Down the Road (nu te zien), waarin hij met zes jongeren met het downsyndroom op reis ging. Hij snapt de bezwaren.

'Toen ik voor het eerst voor dit programma op reis ging, vond ik dat een heel moeilijk iets. We moesten vaak lachen om dingen die eigenlijk niet grappig zijn. Niet uitlachen, maar toch, ik voelde me schuldig. Ik wist niet meteen hoe ik daarmee om moest gaan. Maar dat gevoel werd helemaal weggenomen toen we de eerste afleveringen aan de ouders lieten zien. Ik was zo zenuwachtig, vond het zo spannend. Maar die ouders lagen zelf vanaf het begin op de grond van het lachen, echt tranen over hun wangen. Ik vroeg ze: "Is dat oké, dat we zo hard lachen?" Ze zeiden: "Dieter, dit is hun grootste gave: mensen laten lachen. Het is een deel van wie ze zijn." Toen zijn die twijfels bij mij en m’n crew verdwenen.'

Kars: 'We kunnen ook juist veel van deze mensen leren: wees jezelf, schaam je niet voor wie je bent. Iedereen maakt fouten of doet weleens iets stoms. Dat laten ze ons zien. En daar is niks mis mee, dat is alleen maar goed.'