Ramsey Nasr speelde sterfscène in Oogappels dagen na het overlijden van zijn eigen moeder: ‘Het was een manier om mijn eigen rouw te verwerken’

Enkele dagen na het overlijden van zijn moeder speelt acteur Ramsey Nasr in de rol van Erik de sterfscène van zijn Oogappels-vader Lodewijk (Hans Croiset). 'Dat was heel zwaar.' Maar het bleek voor hem ook een manier om zijn eigen rouw te verwerken.

Echte Oogappels: Rouw. Interview met Ramsey Nasr vanaf 34:48

Margreet Reijntjes: In jouw rol als Erik heb je dit seizoen volop te maken met rouw. Want Eriks vader Lodewijk, gespeeld door Hans Croiset, die gaat snel achteruit. Je neemt hem in huis, en uiteindelijk overlijdt hij. Hoe was dat om te spelen? 

Ramsey Nasr: ‘Uhm, nou... Ik ontkom er niet aan om dat te zeggen, maar dat was heel zwaar. Omdat mijn eigen moeder vlak daarvoor was overleden. En ik was zo ongelooflijk blij al van tevoren met de scènes. Je mag soms als acteur ook een verhaallijn proberen te sturen. Dus ik had – toen het nog allemaal geschreven moest worden, dat seizoen – een gesprek met Will (Koopman, red.), de regisseuse, en met de scenaristen. Ik stelde toen dit voor: wat als Erik alle zorg op zich krijgt van zijn vader en eigenlijk beseft: ik kan dit gewoon niet aan. Maar je moet, je moet voor je vader zorgen. En alles wat daarbij komt. Dat hij dan uiteindelijk zou sterven vond ik heel mooi, maar ik wist niet dat het echte leven zo zou binnendringen.

We hadden de scènes dat het aftakelde al wel opgenomen, maar de slotscènes dat hij echt op het sterfbed ligt, het sterven zelf en de begrafenis; dat was net in de periode waarin mijn moeder overleed. Mijn moeder overleed afgelopen jaar. Op 29 november. 5 december was de begrafenis en op 11 december speelde ik de cruciale sterf- en afscheidsscènes.

En dat was heel zwaar. Maar ik was ontzettend blij met hoe lief en open en warm iedereen was. Will wilde op een gegeven moment de scène stopzetten – de scène waarin ik met Chris skype, die dan in Australië zit. Dat was, volgens mij, zelfs de eerste dag dat ik weer op de set was.

Je wil als acteur dingen controleren. Je laat gevoelens toe. Je probeert die op te roepen en je probeert die gestalte te geven, te stileren. Je wil daar controle over hebben. Wanneer komt die traan? Wat doet het met mij? En ik besefte al heel snel: dat gaat hier niet lukken. Dus het ging me meer om toestemming geven aan mezelf om dat toe te laten, om het dan maar te laten gebeuren.

Will vond het heel moeilijk om te zien hoe die scène zich ontvouwde. We dachten: we moeten dit niet vaker spelen. Vaak heb je een scène, die doe je opnieuw en opnieuw. Hier beseften we al snel: dit moet we gewoon één of twee keer doen. Verder kan niet, dat wordt wreed. Toen stopte zij de scène halverwege omdat ze dachten: dit gaat niet. Ik was aan het huilen, maar ik was er zelf bij. Ik wist zelf wat ik aan het doen was. Ik had er niet helemaal de controle over. Maar ik stond het toe op dat moment.

Toen heb ik meteen tegen Will gezegd dat ik door wilde draaien. Toen heb ik achteraf ook gezegd dat ik het zelf aan zal geven als het niet gaat ­­– als het over een grens gaat die ik zelf onplezierig vind. Het was zwaar, maar het was ook helend. En dat klinkt misschien gek, maar het was voor mij ook een manier om mijn eigen rouw te verwerken en gestalte te geven.’

Het was echt heel indrukwekkend. En niet alleen die scène trouwens, maar bijna alle scènes die daarmee te maken hadden. Ongelooflijk geloofwaardig. Ik heb echt zitten huilen voor de televisie. Ik voelde het...

'Dat hoop je op zo’n moment. Sorry…

Het is iets waar we allemaal, vroeg of laat, doorheen moeten. Oogappels gaat over de grote en kleine thema's waar ouders, grootouders en kinderen voor komen te staan. Vroeg of laat. Het zijn dilemma's die ieder van ons overvallen.

En ik vind de serie inmiddels zo mooi geworden. Zo veelbetekenend geworden. Dat ik dacht: je kunt nu iets spelen wat iedereen vroeg of laat overkomt en in die zin kun je dus iets des te echter voor het voetlicht brengen. En uhm, ik had er niet voor gekozen, maar ik dacht wel op dat moment: laten we dit dan maar doen. En dat had ik niet in een andere productie gedaan. Maar ik vertrouw iedereen op de set zodanig: van hoofd licht, tot de catering tot regie, tot je medespelers. Iedereen in alle lagen. Je vertrouwt iedereen zo goed, zozeer dat je dat toestaat aan jezelf om te doen. De scènes waren mooi geschreven, dus het is wat het is. Het was wat het was. En nogmaals, ik heb daar toestemming voor gegeven aan mijzelf om dat te doen.

Het is heel gek om in een scène achter een kist aan te lopen, wat ik de week daarvoor nog had gedaan. Je weet dat het niet echt is, maar het helpt om zo'n scène opnieuw en opnieuw en opnieuw te spelen. Gek genoeg helpt dat om het verdriet dat je zelf meemaakt op dat moment draaglijker te maken. Acteren is natuurlijk stilering. Het is een gestileerde emotie. Het is iets wat vormgegeven wordt door in de laatste plaats de acteur of actrice zelf. Hier heb je de kans om je eigen verdriet, je eigen leden, je eigen gat te stileren en in een herinnering voort te laten leven. En dat klinkt heel gek misschien, maar bij een bepaalde scène pakte mijn acteermoeder uit Oogappels me beet. Omdat ze het zo erg vond voor mij. Op dat moment ging het ook over heel andere dingen, want de actrice Edda (Barends, red.) had heel erg te doen met mij persoonlijk. Dus zij wist ook wat ik op dat moment voelde en ik had steun aan haar, want zij was mijn Oogappels-moeder. Maar heel even heb je je eigen moeder weer terug. Snap je?’

Ik snap het. Het was inderdaad echt bijzonder. En wat ik me ook nog heel erg herinner is de scène dat jij naast je vader zit op een bankje en dat jij zegt: “Jij bent mijn vader.” En dan zegt hij: “En jij bent mijn zoon.” En dan pak je elkaars hand vast. Daar zat alles in.

‘Ja, die scène, daar kun je als acteur alleen maar ongelooflijk blij mee zijn. Die scène is zo geschreven en hoe Will het geregisseerd wil hebben, maar het is op zich op papier al een prachtige scène. Daar hoef je je alleen maar over te leveren aan de goede handen van de scenarioschrijvers en de regisseuse. Soms komt alles samen. Ik heb die scène nog niet eens teruggezien, maar dat kan ik zeggen omdat ik weet hoe die geschreven is en welke plek die in serie heeft. En dat komt niet zo vaak voor: dat je al weet dat het een mooie scène gaat worden. Dat heeft dus niks meer met het spel van de acteur te maken. Die kan gewoon varen op het schip dat al helemaal klaarligt.’

Jij zei: “Het is voor mijzelf ook helend geweest om dit te spelen.” Wat heb jij geleerd over rouw?

‘Dat er eigenlijk bijna niets is wat zo ongelooflijk privé en particulier is en tegelijkertijd zo universeel en alom aanwezig. Iedereen gaat er doorheen. Het is voor iedereen anders en tegelijkertijd: iedereen herkent het. En dat is denk ik ook, zonder daar groots of dichterlijk over te willen doen, het verklaarbare mysterie van het leven. Dat is onze houvast, die grote dingen: leven, geboorte, dood, liefde en rouw. Dat zijn de dingen die ieder van ons bezit en die van ons zijn en van niemand anders. En tegelijkertijd deel je het met iedereen.'

Dat is mooi gezegd.

‘Ik heb er sindsdien eigenlijk niet meer over gesproken. Ik moet nog altijd aflevering 2 bekijken, omdat ik die samen met m'n vader wil bekijken. Dus ik loop zelf achter. Ik weet dus eigenlijk nog niet wat er gaat gebeuren in de serie.

Mijn vader keek het natuurlijk altijd. Na aflevering 1 belde hij me en ik vroeg: “Was het niet te zwaar?” Hij zei: “Ja, wel zwaar.” Want er staat ook een lege stoel naast hem. Toen heb ik met hem afgesproken om samen te kijken. Alleen ik zit midden in een verbouwing en een verhuizing, dus samen kijken lukt nog niet. Maar elke week zeg ik: “Papa, nog niet kijken hè? We gaan samen kijken.” Zeker omdat ik weet wat er gaat komen. Hij weet dat ook al wel een beetje, maar ik ben heel benieuwd hoe het gaat zijn om dit samen met hem te bekijken.

Het is gek, want het is maar een serie. Maar ik denk dat het mooi gaat zijn om dit samen met hem te kunnen zien. Verdrietig maar mooi.’