Ruby werkte illegaal als sekswerker: 'Het hoeft niet gevaarlijk te zijn'

Ruby werkte lange tijd illegaal als sekswerker, omdat ze geen vergunning kreeg. Wat betekent dat in de praktijk?

Toen Ruby besloot zelfstandig als sekswerker aan de slag te gaan probeerde ze hiervoor een vergunning aan te vragen, maar dat ging nog niet zo makkelijk: 'Ik heb onderzoek gedaan naar hoe dat in zijn werk ging. Het eerste waar ik tegenaan liep, is dat al jouw privégegevens dan in het regionale krantje komen te staan.' Net zoals andere vergunningen, voor bijvoorbeeld een dakkapel, wordt deze vergunningsaanvraag bekendgemaakt aan buurtbewoners: 'Dan kunnen zij daartegen bezwaar maken, bijvoorbeeld'.

Anoniem ben je dan dus niet echt meer. 'Iedereen weet dat daar een sekswerker woont en het is ook nog niet eens zeker dat je een vergunning krijgt, want de meeste gemeentes geven geen vergunningen uit aan individuele sekswerkers.'

Daarom werkt Ruby lange tijd vanuit bungalows op vakantieparken. 'Ik heb het meeste geld verdiend in de Biblebelt, daar waar de minste seksclubs en privéhuizen zijn – want daar worden gewoon geen vergunningen uitgegeven. Maar die mensen hebben toch behoeftes.'

Een huis huren of kopen is heel moeilijk. Het openen van een zakelijke bankrekening is ook praktisch onmogelijk: 'Er is bijna geen enkele bank die met sekswerk akkoord gaat. Ze gaan er automatisch van uit dat iemand die vanuit een huis werkt gedwongen wordt of slachtoffer is van mensenhandel, maar dat is natuurlijk niet zo. Ik ken zoveel sekswerkers die al jaren zelfstandig werken, vanuit hun eigen huis werken en nooit problemen veroorzaakten in de buurt'.

Er hoeven niet zoveel gevaren te zijn, volgens Ruby. 'Je hebt de mogelijkheid tot screenen. Dat heb je in een privéhuis of in een club natuurlijk niet, want daar kan iedereen binnenlopen.' Als je voor jezelf werkt heb je, volgens Ruby, meer controle over wie er bij je langskomt: 'De klant is in direct contact met jou en je hebt sowieso zijn telefoonnummer. Dan kun je bij het maken van de afspraak vragen om bepaalde documenten, zoals een kopie van het paspoort.'

Ook stond Ruby altijd in nauw contact met collega-sekswerkers. 'We hadden een groepsapp; daar lieten we elkaar altijd weten welke tijd we een afspraak hadden. Soms deelden we daar ook het telefoonnummer van de klant of uiterlijke kenmerken. Als er dan tien minuten na de afspraak nog geen reactie was, dan zou het noodplan in werking worden gezet: politie.' Dat noodplan heeft Ruby zelf nog nooit nodig gehad. 'En ik ken heel veel sekswerkers waarbij het nog nooit mis is gegaan.'

Gemeentes gaan over het uitgeven van vergunningen. 95% van de gemeentes behandelt sekswerkers anders dan andere ondernemers. 'Als zelfstandig sekswerker schrijf je je – net als iedere andere zzp'er – in bij de Kamer van Koophandel, maar wanneer je dan je beroep wil gaan uitoefenen mag dat alleen op aangewezen plekken', legt Roos uit. 'En die zijn er dus veel te weinig. Wil je ergens zelf een ruimte huren of aan huis werken, dan heb je bijna altijd een extra vergunning nodig voor een heel bedrijf. Waar andere zzp'ers zoals kappers en masseurs die vergunningen vaak makkelijk krijgen, is het als zelfstandig sekswerker zowat onmogelijk om die te krijgen.' Daarom werken veel zelfstandige sekswerkers vaak onvergund, en dus illegaal.

En illegaal werk is natuurlijk risicovol. 'Als je het heel slecht treft, dan sluit de gemeente jouw woning voor drie maanden.' En dat gebeurt vaker dan je denkt: 'In de gemeente waar ik nu woon zijn in het afgelopen jaar dertien panden gesloten.'

Ruby hoopt dat haar werk gedecriminaliseerd wordt. 'Sekswerk valt nog steeds onder het ministerie van Veiligheid en Justitie; daarmee geef je als overheid aan dat het crimineel is.' Ook moet er een duidelijke scheiding komen tussen sekswerk en mensenhandel. 'Een sekswerker is iemand die het vrijwillig doet en een slachtoffer van mensenhandel die sekswerk doet, is slachtoffer van een misdaad.'

Van de klanten moet Ruby het niet hebben, weet ze: 'Zij zullen nooit in de bres springen voor onze rechten, betere omstandigheden of meer werkplekken', omdat het taboe nog steeds groot is. Daarom is het belangrijk dat gemeenten beter gaan luisteren naar de sekswerkers en daar ook naar handelen. 'Wij hebben veel kennis, wij weten wat onze gemeenschap wil en wat wij nodig hebben.'