Politieagenten op sociale media: is dat wel zo’n goed idee?

Laten zien wat ze doen: belangrijk en goed werk meestal - dat is waarom politieagenten en hele korpsen op social media actief zijn. Maar die transparantie kan ook averechts werken. 
 
Een foto op Twitter: in een portiek liggen twee mannen te slapen op kartonnen dozen. Het is een beeld waar je het meteen koud van krijgt, waarvan je weet: hier horen twee tragische verhalen bij. Niemand gaat daar voor z’n lol liggen in dat portiek, halverwege een frisse novembernacht in Groningen. 
 
De maker van de foto is een Groningse BOA - buitengewoon opsporingsambtenaar - die hem via zijn twitteraccount @handhaving050 deelt met de tekst: ‘Twee slapers aangetroffen in een portiek van een winkel. Wakker gemaakt en weggestuurd. #HANDHAVING050.’
 
Maar er volgen geen likes en complimenten: de digitale goegemeente keert zich juist tegen de BOA. Want waar was de compassie? Hadden deze twee mannen niet meer aan een helpende hand dan aan een opgeheven vingertje? En - vooral -  hoe zit het eigenlijk met de privacy? 
 
Een blik op zijn twitteraccount laat zien dat deze BOA al vaker op een vergelijkbare manier over z’n werk twittert. Een gesnapte wildplasser kreeg een emmer sop om zijn zonde weg te boenen en ook daar werd een foto van gemaakt. Geen gezicht in beeld, maar toch best herkenbaar aan zijn kleding. 
 
Het roept vragen op over het beleid van BOA’s en de politie met betrekking tot het gebruik van social media. Om te beginnen: waarom maakt de politie eigenlijk steeds meer gebruik van social media? Dorris Sloot is communicatie-adviseur social media bij de Politieacademie waar vorig jaar de BNNVARA-serie Dienders werd opgenomen over een groep jonge agenten in hun eerste jaar in opleiding. Sloot: “Social media inzet door agenten draagt bij aan het politiewerk. Het wordt gebruikt om transparant, betrokken, verantwoordelijk en anticiperend, direct en indirect bij te dragen aan veiligheid. We geven hiermee het publiek een kijkje in de politiekeuken en zijn benaderbaar. Niet alleen op straat, maar ook online reageren we op vragen, feedback en op kritiek. Social media biedt ons tegelijkertijd kansen om op een laagdrempelige manier in contact te staan met burgers.”
 
In de nieuwe invulling van het basispolitieonderwijs loopt het thema social media als een rode draad door de opleiding, zegt Sloot. “Daarbij speelt bewustwording een grote rol, zowel bij docenten als studenten. Bewustwording van het bereik en de impact van bepaalde boodschappen, maar ook de voorbeeldfunctie die studenten hebben. Zowel offline als online. We bieden studenten naast klassikale lessen ook diverse e-learnings en webinars aan om hun kennis op peil te houden. Het zorgvuldig omgaan met social media, zowel voor het werk als privé, moet verankerd zijn in het gedrag van de medewerker. Er zijn duizenden politiemedewerkers actief op Facebook, Twitter, YouTube en Instagram en er komen elke dag accounts bij. Ook zijn er diverse studenten en docenten actief op social media namens de Politieacademie. Maar voordat iemand zo’n account kan starten krijgt hij of zij een training over het gebruik van het medium namens de organisatie.”
 
En als het misgaat, zoals met de BOA in Groningen? “Daar leren we van,” zegt Sloot. “Sommige voorbeelden nemen we vervolgens mee in onze lessen, we gaan daar dan samen over in gesprek en trekken daar lessen uit. Bijvoorbeeld: laat altijd iemand meekijken voordat je iets plaatst. En probeer altijd door de bril van de burger te kijken. Wat hebben je buren er aan dat je dit plaatst? Bij twijfel kunnen ze altijd contact opnemen met de afdeling communicatie. Daarnaast bieden we collega’s tools en trainingen aan om hun digitale vaardigheden op peil te houden. Denk aan factsheets met informatie, maar ook digitaal in de vorm van e-learnings en online games.”Mounir Hajjaj - docent aan Politieacademie en tevens bekend van de serie Dienders - vult aan: “Er is hier ook zeker aandacht voor het grensgebied tussen empathie en ordentelijk handhaven. Dat doen we bij de module Gedrag & Communicatie. Daar krijgen ze eerst theoretische lessen waarmee ze vervolgens oefenen in simulaties en rollenspellen, zowel onderling als met acteurs. Het handelen van de student wordt geobserveerd en besproken, zowel door de docent als studenten onderling.”
 
En verder: “Docenten leggen nadruk op houding en gedrag en dit is een continu proces, zowel aan de academie als in de eenheid waar ze werken. We zijn continu in gesprek met onze studenten om ze op juiste wijze te laten ontwikkelen als professional.” 
 
Want het imago van politieagenten staat altijd op het spel, en onhandige uitingen op sociale media helpen daar niet bij. Wat dan daar wel weer voor hielp, was Dienders. Hajjaj: “Wat mij opvalt is dat geïnteresseerden die naar een voorlichtingsavond komen, bijna allemaal de serie hebben gekeken. En de studenten die aan de opleiding beginnen hebben sowieso de serie gezien.” 
 
En wat betreft de BOA in Groningen? Die verwijderde zijn tweet en ging door het stof: ‘Het is uiteraard niet ons doel om mensen in een kwaad daglicht te zetten. In de tweet lag de nadruk op wegsturen, dat was onhandig.’
 
Om niet te zeggen: leermomentje.