Moeten Nederlanders ook een klimaatzaak tegen de luchtvaart aanspannen?

Het was zo heerlijk rustig. Schonere lucht en geen geluidsoverlast rondom Schiphol, waren het gevolg van de coronacrisis. Maar nu de vliegveld weer terug naar 'normaal' gaat komt de overlast en vervuiling weer terug. 

Een Britse rechter heeft donderdag een streep gezet door uitbreidingsplannen van London Heathrow. Een zaak die werd aangespannen door milieuorganisaties en bewoners van de stad. 


Het probleem is dus tweeledig. Aan de ene kant gaat het om de vervuilende eigenschappen van de industrie en de groei die eindeloos gefaciliteerd lijkt te worden door minister Cora van Nieuwenhuizen, aan de andere kant de omwonenden die veel overlast ervaren. In Engeland slaan milieuorganisaties en omwonenden van de luchthaven London Heathrow de handen in elkaar. Samen spannen ze een rechtszaak aan tegen de uitbreidingsplannen van de airport. En; ze winnen. Begin maart zette de Britse rechter een streep door de uitbreidingsplannen. Moeten we in Nederland iets soortgelijks optuigen?

Vervuiling
Er wordt per jaar zo’n 4,8 miljard liter kerosine getankt en dat is goed voor een uitstoot van 13,6 megaton CO2, meldt Joop in juli vorig jaar. Dat staat gelijk aan 17 miljoen keer op en neer naar Bali. En dat heeft zo zijn effect op ons klimaat. Een vakantie voor twee personen naar Bali staat bijvoorbeeld gelijk aan 8000 kg CO2-uitstoot. En sterker nog: als de luchtvaart een land zou zijn, zou het in de top tien komen van meest vervuilende landen ter wereld. Om die reis naar Bali te compenseren moet je samen ruim acht jaar lang vegetarisch eten. En toch blijven luchthavens maar uitbreiden, om zo het aantal vluchten te blijven opschroeven.

Overlast
Nu omwonende de tijdelijke rust van de coronacrisis hebben ervaren wordt maar al te duidelijk; het kan zo niet langer. En dat is echt niet alleen geklaag. Steeds meer onderzoeken wijzen namelijk uit dat geluidsoverlast veel meer schadelijke gezondheidseffecten teweeg brengt dan eerder gedacht. Dat werkt zo: mensen slapen slecht, ervaren meer stress en hebben daardoor een verhoogde kans op hart- en vaatziekten.

Als we de nieuwe Rekenregels voor Geluid mogen geloven is de hele gemeente Aalsmeer onbewoonbaar. En niet alleen Aalsmeer is de dupe, eigenlijk is het hele gebied rondom de luchthaven slecht bewoonbaar. Maar dat lijkt Van Nieuwenhuize niet te deren: 'stilstand is achteruitgang'. Uit de luchtvaartnota komt een enorme groei van de luchthaven naar voren. Wethouder Ruimtelijke Ordening en Schipholzaken Bart Kabout uit Aalsmeer luidt de noodklok bij De Nieuws BV.

Kabout hoort al jaren uit alle hoeken klachten over geluidsoverlast. Nu ook verschillende onderzoeken de nadelige effecten bevestigen hoop hij dat er eindelijk geluisterd zal worden naar de omwonenden. 'Voor ons is duidelijk wat voor hinder onze inwoners voor hinder ontvangen en wij worden daar constant in bevestigd hoe ernstig dat is. Wij verwachten dat de overheid dat nou eindelijk een keer serieus neemt en dát prioriteit geeft in plaats van nog meer groei. (...) Wat ons betreft kan er sowieso geen sprake zijn van groei.'

Protestival Schiphol
Het optreden van Kabout is natuurlijk niet de eerste keer dat de gedupeerden de noodklok luiden. Er gingen verschillende brandbrieven en gesprekken aan vooraf. En ook vanuit de milieuorganisaties wordt al langer op het probleem gewezen. In december is door een grote groep klimaatactivisten gedemonstreerd op het plein voor Schiphol Plaza. Omdat 'grote vervuiler Schiphol ruim baan krijgt om door te groeien en nóg meer te vervuilen, terwijl wij midden in een klimaatcrisis zitten'. Het doel van deze actie van Greenpeace was om een klimaatplan van de luchthaven af te dwingen. Ze willen dat Schiphol verantwoordelijkheid neemt door minder vluchten te plannen, korteafstandsvluchten te vervangen door treinen, de opening van Lelystad Airport te stoppen, en een eerlijke prijs voor vliegen te berekenen, zo meldt Vroege Vogels eind vorig jaar.

Adviescommissie
De luchtvaart moet aan banden worden gelegd. Dat vindt ook adviescommissie-Remkes, meldt Joop begin dit jaar. Deze stelt dat de luchtvaartsector niet verder kan groeien als ze de stikstofuitstoot niet terugdringt. Daarmee komt de uitbreiding van Lelystad Airport op losse schroeven te staan. Toch laat Remkes nog steeds ruimte voor Schiphol om uit te breiden. Bijvoorbeeld wanneer ze overgaan tot elektrisch taxiën of het inzetten van meer elektrische bussen.

'Lelystad Airport blijft een luchtkasteel'
En daar zijn Natuur & Milieu, Greenpeace en de Noord-Hollandse Natuur- en Milieufederatie niet blij mee. ‘Een pas op de plaats is nu geboden. De onzinnige groeiplannen in de luchtvaart waren al een ramp voor het klimaat en omwonenden, maar na dit advies is het helemaal duidelijk dat die groeiplannen doorzetten echt niet kan. Lelystad Airport is en blijft dan ook een luchtkasteel.’

1 procent
Volgens de commissie-Remkes, die het kabinet adviseert over het terugdringen van de stikstofuitstoot, is de luchtvaart verantwoordelijk voor ongeveer 1 procent van de stikstofdepositie in Nederland. Desondanks is ingrijpen noodzakelijk.

Klimaatakkoord is bindend
Het Brits beroepshof laat nu zien dat ingrijpen kan. ‘Dit heeft wereldwijde gevolgen’, aldus Margaretha Wewerinke-Singh, specialist internationaal klimaatrecht aan de Universiteit Leiden. ‘Voor het eerst heeft een rechtbank bevestigd dat de temperatuurdoelstelling uit het Klimaatakkoord van Parijs bindend is’, zo meldt Joop.