Wanneer gaan we nou echt wat doen aan straatintimidatie?

Meer dan 80% van de vrouwen wordt weleens seksueel geïntimideerd op straat. Toch lijkt een verbod ver weg. 

De 19-jarige Myrthe van der Houwen is het zat. Ze wordt regelmatig lastiggevallen op straat en besloot zich daarover uit te spreken. ‘Je voelt je machteloos, geïntimideerd en kwetsbaar, terwijl je gewoon een volwaardig persoon bent', zo vertelt ze in Op1. Ze startte een petitie, die in enkele dagen duizenden keren werd ondertekend. Met de petitie wil ze de aanpak van straatintimidatie hoger op de politieke agenda zetten. VVD-Kamerlid Dilan Yeşilgöz sluit zich hierbij aan.

Veel vrouwen leggen de schuld bij zichzelf. ‘Je vraagt je eerst af: lok ik het uit? Heb ik een te kort rokje aan? Maar dat is volkomen onterecht. Je moet aan kunnen trekken wat je wil.’ Yeşilgöz noemt het een groot probleem. ‘Toen ik hier zes jaar geleden aan begon kreeg ik voornamelijk van vrouwen mails. Die zeiden twee dingen, of; "ik heb daar helemaal niet mee te maken, waar heb jij het over?", of; "ach, dat hoort er toch bij in een grote stad." De vrouwen die zeiden er nooit mee te maken te hebben vroeg ik dan: "Dus jij kan gewoon op elk moment van de dag op elke plek rondlopen in de outfit die jij maar wil?" Dan was het antwoord: "Nee, ik hou er wel rekening mee wat ik aan heb en waar ik loop." En dat is toch van de zotte?’, aldus Yeşilgöz in Op1.

Aangifte doen?
Een eerste stap bij straatintimidatie is aangifte doen bij de politie. Maar helaas wordt er met deze meldingen vaak maar weinig gedaan omdat het moeilijk te bewijzen is. Daarom doen maar weinig vrouwen aangifte hiervan. Daarnaast maakt ook ‘gewenning’ dat veel vrouwen geen aangifte doen. Yeşilgöz: ‘(…) omdat we heel erg gewend zijn geraakt dat dit erbij hoort. Dat is onderdeel van je leven, tot je boos wordt en denkt: waarom is dit eigenlijk onderdeel van mijn leven?’

Verbod instellen?
Begin 2018 stelt Rotterdam een verbod in op het lastigvallen van vrouwen op straat: het sisverbod. Onder dit verbod valt het nafluiten, naroepen of achtervolgen van vrouwen. Doe je dit wel dan riskeer je een geldboete van maximaal 4100 euro of een celstraf tot drie maanden.

Anderhalf jaar na het instellen van het verbod nam Jamaal in Academy TV de proef op de som: werkt het? Wanneer hij een aantal vrouwen vraagt of ze weleens geïntimideerd worden op straat is het antwoord duidelijk. ‘Ja.’ ‘Helaas wel ja.’ ‘Ja, het is heel vervelend als mannen dat doen.’ Ondanks de maatregelen en het strafbaar stellen gebeurt het dus nog wel degelijk. Er zijn op dat moment vijftien processen-verbaal opgemaakt. Deze moeten dan nog aan de wet getoetst worden door de rechter, omdat het een nieuwe wet is.

In december vorig jaar volgt het oordeel van het gerechtshof in Den Haag: het sisverbod is in strijd met het grondwettelijke recht op vrijheid van meningsuiting en is daarom niet rechtsgeldig, zo meldt Joop. We zijn dus nog geen steek verder. Maar hoe moet het dan wel?

Yeşilgöz ondervindt ook continu de moeilijkheden van een dergelijk verbod. ‘Ik heb aan het begin wel gehoord van juristen die zeiden: "Jij wil het strafbaar stellen als iemand jou uitscheldt voor hoer, maar besef je wel dat dat gewoon een beroep is en dat iemand dat dus tegen je mag zeggen?" Dit soort gesprekken heb je dan. Terwijl ik denk: laten we eerst die norm eens met elkaar bepalen. Want van wie is de straat? Van het tuig of van ons?’

Preventieve maatregelen? 
Volgens de destijds verantwoordelijke wethouder Bert Wijbenga is er meer dan alleen het verbod. Zo zijn preventieve maatregelen misschien nog wel belangrijker dan het uitschrijven van een bonnetje. De gemeente Rotterdam besteedt ook met campagnes aandacht aan het probleem en er worden zogeheten correctiegesprekken gevoerd, waarin mensen bewust worden gemaakt van hun gedrag.

Na vijfenhalf jaar ligt er ook in Amsterdam een plan van aanpak. Met daarin: preventiemaatregelen. ‘Eigenlijk moet je thuis natuurlijk gewoon leren dat je normaal moet doen. Dat klinkt als een open deur, maar dit soort gasten hebben dat dus niet geleerd. Mensen die thuis niet leren dat vrouwen gelijkwaardig zijn aan mannen. Dat komt in bepaalde culturen vaker voor.’

Allemaal leuk en aardig, vindt Yeşilgöz, maar gaat het toch mis dan moet er opgetreden kunnen worden. ‘Je hebt ook een stok nodig; op het moment dat iemand het niet heeft geleerd moet je kunnen optreden. Je wil dat straten en buurten veilig en verlicht zijn, dat er camera’s zijn. Maar in het uiterste geval wil ik je kunnen aanpakken, kunnen beboeten.’ Maar hoe is de vraag.