Welke gasten ontvangt Özcan Akyol in De Gevluchte Gast?

Özcan Akyol ontvangt in De gevluchte gast vijf vluchtelingen in zijn kappersstoel.

Hoe kun je de levens van miljoenen vluchtelingen beter begrijpen? Hun trauma’s, hun drijfveren? Door het niet over miljoenen vluchtelingen te hebben, maar over één vluchteling. Of, in het geval van De gevluchte gast: vijf vluchtelingen. Özcan Akyol ontvangt in zijn kappersstoel vijf avonden vijf vluchtelingen, uit verschillende landen van herkomst, van verschillende generaties, uit verschillende sociale klassen, en praat met ze over het (recente) verleden en hoe daarmee om te gaan.

‘Als ik mensen interview die hun hele leven in Nederland hebben gewoond, dan begrijp ik waarover ze praten, we hebben dezelfde referentiekaders. Maar dit zijn heel andere verhalen, de geïnterviewden geven ons op die manier een nieuw perspectief op zaken, omdat wij ze nooit meemaken,’ vertelt Akyol. Hij sprak onder anderen met een vrouw van 28 jaar oud die in Oekraïne vier hippe koffiehuizen bestierde. ‘Ze vertelde hoe de raketten vielen, hoe twee zaken in puin veranderden, waarom ze niet wilde vertrekken, maar dat toch deed – samen met haar twee kinderen, zonder haar man. Zoals zij daarover vertelt, in geuren en kleuren: met zo’n verhaal kom je veel dichter bij het nieuws.’

Akyol vraagt steeds naar de particuliere verhalen van eenlingen, die staan voor grote gebeurtenissen in de wereldgeschiedenis.

‘Het verhaal van deze vrouw staat voor alle Oekraïense levens van twintigers en dertigers die zo abrupt veranderden. Deze vrouw maakt haar kinderen wijs dat ze op avontuur zijn, en dat is misschien ook wel de beste manier voor deze kinderen.’ Akyol spreekt voor de serie ook een vrouw van ver in de zestig, die in de Oekraïense Donbasomgeving woonde. ‘Ze wilde helemaal niet vluchten, maar iedereen vertrok. Daar kon ze niet blijven. Nu zit ze hier in Nederland met tegenzin; eigenlijk wil ze liever dood in eigen land dan hier wegkwijnen in eenzaamheid.’

Dat is een van de overeenkomsten tussen alle gesprekken: iederéén zit hier met tegenzin, er is geen sprake van ‘gelukszoekers’. ‘Ik spreek een progressief meisje dat in Afghanistan een goed leven had en er een semi-jetsetle-ven leidde. Het contrast met Ter Apel, waar iedere vluchteling in Nederland aankomt, is dan groot.

En met een man die zijn hele leven statenloos was en in vluchtelingenkampen doorgebracht. Zijn moeder is Syrisch, zijn vader Palestijn, en hij danste als hobby. Alleen daarom al wilde de taliban hem vermoorden. Maar hij was zo’n goede danser, dat hij via-via een beurs kreeg en uit het vluchtelingenkamp weg kon. Nu heeft hij een Nederlands paspoort.'

De gevluchte gast heeft dus andere gasten, maar de thematiek blijft dezelfde als bij De geknipte gast. ‘Al mijn interviews gaan uiteindelijk toch over mentale veerkracht. We lopen trauma’s op en daarna moeten we opkrabbelen, die verhalen kleuren ons. Uiteindelijk zijn we allemaal overlevers, of je nou in het rijke Westen woont of in een oorlogsgebied.’

De gevluchte gast, maandag t/m vrijdag om 22.10 op NPO 2