Jade (23) werkt in de gehandicaptenzorg: 'De glimlach van mijn cliënt maakt mijn dag'

Jade van der Burgh (23) werkt met veel plezier in de gehandicaptenzorg. Ze begeleidt en verzorgt mensen met een verstandelijke en lichamelijke beperking. Wat betekent het werk voor haar?

Ze begon er ooit met een bijbaan en werkt er sinds vorig jaar in vaste dienst: Jade heeft het inmiddels al zes jaar enorm naar haar zin als verpleegkundige bij ’s Heeren Loo. Ze is persoonlijk begeleider op een woning met acht cliënten met een ernstige meervoudige beperking en moeilijk verstaanbaar gedrag. Daarnaast werkt ze als avond-, nacht- en weekendcoördinator, waarbij ze schakelt tussen verschillende rollen en fungeert als aanspreekpunt.

‘Toen ik jonger was, wilde ik altijd met baby’s werken. Kraamverzorging leek me daarom erg leuk. Maar tijdens een gastles op de mavo ontdekte ik dat ik ook veel bezig zou zijn met het ondersteunen van de moeder. Dat trok me minder; ik wilde juist bezig zijn met de verzorging zelf, met het medische stuk. Daarom ben ik uiteindelijk verpleegkunde gaan studeren, eerst op het mbo en daarna via een verkorte hbo-opleiding.’

‘Tijdens mijn opleidingen heb ik eigenlijk alle kanten van de verpleegzorg leren kennen: ouderenzorg, psychiatrie, gehandicaptenzorg en verschillende ziekenhuisafdelingen, zowel in Nederland als in Spanje. In het ziekenhuis komen mensen vaak maar een paar dagen, en het doel is dat ze zo snel mogelijk weer naar huis kunnen – wat natuurlijk heel fijn is voor hen, maar daardoor bouw je minder een band op. Na mijn eerste stage ben ik blijven hangen met een bijbaan en heb ik ook mijn afstudeerjaar in deze sector gedaan. De verbinding die ik hier met cliënten voel, maakt dat ik me hier thuis voel.’

‘Ik zie het niet echt als een roeping. Iedereen zorgt op zijn eigen manier: voor kinderen, familie, of, zoals ik, voor cliënten. Zorgen zit in ons allemaal, maar uit zich bij iedereen anders.’

‘Nee, dat vind ik niet. In de gehandicaptenzorg werken best veel mannen, waar ik zelf heel blij mee ben. Ze brengen een andere dynamiek en kijk op zaken. Vaak zijn mannen agogisch opgeleid en werken ze in een begeleidende rol, bijvoorbeeld samen met cliënten op de dagbesteding, zoals bij houtbewerking. In een typisch wit verpleegpak zul je ze minder snel tegenkomen.’

‘Nieuwsgierigheid, flexibiliteit en creativiteit. De manier waarop je die eigenschappen inzet, verschilt per werkplek. In het ziekenhuis vraagt flexibiliteit iets heel anders dan in de gehandicaptenzorg. Als ik bij een cliënt urine moet opvangen om te controleren op een blaasontsteking, moet ik daar bijvoorbeeld heel flexibel en vindingrijk in zijn. Creativiteit gebruik ik vooral in de omgang met cliënten: hoe krijg ik iemand uit bed, of hoe organiseer ik een zo leuk mogelijke dag? Iedere cliënt is anders en vraagt om een andere aanpak.’

‘De glimlach van mijn cliënt: daar doe ik het uiteindelijk voor. Als ik binnenkom op de woning en ze helemaal blij zijn om mij te zien, dan maakt dat mijn dag. Het mooiste vind ik om echt verbinding met mijn cliënten te maken. Ik kijk altijd hoe ik hen nog verder kan laten groeien. Laatst hadden we bijvoorbeeld een cliënt die zich ’s nachts zelfstandig uitkleedde. In eerste instantie zagen we dat als een hulpvraag, maar toen dachten we: als ze dat ’s nachts kan, kan ze het overdag vast ook. Nu oefenen we stap voor stap, zodat ze steeds zelfstandiger wordt.’

‘De administratieve taken. Als persoonlijk begeleider moet ik alles registreren. Dat is natuurlijk belangrijk, want zo kunnen we later zien of de doelen zijn behaald. Maar het kost ook veel energie. Ik hoop dat ik dat in de toekomst gewoon lekker kan inspreken met AI.’

‘Mijn dag is nooit hetzelfde. Ik kom naar mijn werk en ik ga weer naar huis, maar wat daartussen gebeurt, is elke keer anders. Dat hangt ook af van welke dienst ik heb – de ochtend of avond. Op de woning starten we om zeven uur met de ochtendzorg: cliënten uit bed halen, verzorgen en ontbijten. Daarna brengen we ze naar de dagbesteding.  

Op de dagbesteding bied ik activiteiten aan die passen bij de cliënten. Ook kijk ik hoe ik ze iets nieuws kan laten leren, bijvoorbeeld door spelenderwijs beweging te stimuleren, zoals blokken stapelen. Als verpleegkundige let ik daarnaast op hun gezondheid: ik deel medicatie uit, geef sondevoeding en schakel bij achteruitgang meteen de juiste disciplines in. Na de lunch is er een middagactiviteit en daarna gaan we terug naar de woning. In de avond draait het vooral om ontspanning, zoals naar buiten gaan of muziek luisteren, naast de dagelijkse zorg. 

Als ik werk als avond-nacht-weekendcoördinator, begin ik om half vijf. Dan lees ik me in op bijzonderheden van de cliënten, en ben ik aanspreekpunt voor de woningen als er iets is. Ik coach en ondersteun collega’s waar nodig.’ 

‘Ja, ik kreeg ooit een cliënt die even oud was als ik. Ik was toen zelf een jaar of negentien en vond dat best heftig. Hij had zowel een verstandelijke als een lichamelijke beperking, terwijl ik zonder beperkingen ben opgegroeid. Gaandeweg ging ik heel anders naar hem kijken en besefte ik hoeveel hij eigenlijk kon. Hij kende bijvoorbeeld alle kinderliedjes waarmee ik was opgegroeid, en wist ze stuk voor stuk uit zijn hoofd. Toen realiseerde ik me: we zijn misschien anders, maar ook gewoon leeftijdsgenoten. Daarom zeg ik altijd: wie is hier nou eigenlijk beperkt? Zijn zij het, of wij?’

‘Als ik vertel dat ik in de gehandicaptenzorg werk, krijg ik bijna standaard te horen hoe dankbaar mijn werk is. In woorden krijgen we genoeg waardering, maar als het om daden gaat, kan het veel beter. Mijn loon gaat wel omhoog, maar ondertussen wordt er bezuinigd op de gehandicaptenzorg. De uren voor de cliënten worden minder. Uiteindelijk wordt mijn loonsverhoging dus betaald vanuit de zorg voor de cliënt, en gaat er tijd voor hen verloren. De waardering ís er dus wel, maar het zorgsysteem moet echt anders ingericht worden.’