Seksuele voorlichting schiet hopeloos te kort

Leerlingen in Nederland geven gemiddeld een 5,8 aan de seksuele voorlichting lessen op school. “Dat is erg mager, het zou minstens een 8 moeten zijn”, zegt seksuoloog Ellen Laan in onze uitzending van 15 september. Naar aanleiding van het nieuwe seizoen Sex Education ging Ellen met Sophie Hilbrand in gesprek over seksuele voorlichting. 
 
Tekst door Büsra Kondakci
 
Zo werd seks bespreekbaar 

Rutgers heeft een seksualitijdlijn waarin de geschiedenis van de seksualiteit in Nederland wordt weergegeven. Waarin onder meer het boek Een liefde van Lodewijk van Deyssel in 1887 verscheen, waar veel ophef over was. De volgende passage zorgde daarvoor: ‘Het slijm sapte uit haar openzijgenden mond, hete trillingen ijlden in haar achterhoofd, haar geslachtsdeel spoog zijn wellustvocht in het stijve stugge hemd.’ Mensen vonden in die tijd dat seks iets voor binnen het huwelijk was, daar openlijk over praten of schrijven was echt een stap te ver.

Dat veranderde pas eind jaren ’60. In 1967 was fotomodel Phil Bloom naakt te zien op televisie, een enorme rel. Dankzij de hippies ontstond een lossere moraal en begon het normaal te worden om seks in het openbaar te bespreken. In de jaren 80 had men het vaker over de gevaren rondom onveilig seks en werd er gefocust op het belang van anticonceptie. En rond de jaren 90 begonnen we in Nederland seksuele voorlichting te geven op scholen. Maar pas in 2012 is het verplicht geworden in het onderwijs.
 
Educatie in Nederland

Mondiaal gezien doet Nederland het hartstikke goed. Maar het kan volgens Ellen veel beter. “Veel van de voorlichting is gericht op reproductie en de risico's. Het is niet gericht op plezier.” Het plezier van vooral de vrouw wordt achterwege gelaten bij de voorlichting.

Ook zijn de lessen niet divers. Jongeren geven aan bredere voorlichting te willen, zo blijkt uit een onderzoek uit 2017 van Rutgers. Een belangrijk punt dat leerlingen missen in de lesstof is bijvoorbeeld informatie over seksuele- en genderdiversiteit. Er wordt niet diep genoeg ingegaan op homoseksualiteit en transseksualiteit. Ook mist er lesstof over de sociale aspecten rondom seks. Wat wil je? Wat vind je fijn? Er wordt weinig verteld over seksuele wensen en grenzen. Zowel online als offline. En door porno wordt er een onrealistisch beeld geschetst van seks en anatomie. Ellen benoemd dat daar in Sex Education wél aandacht aan wordt gegeven. De term vulva positivity wordt gebruikt; alle vulva’s zijn uniek en goed zoals ze zijn. Vrouwen hoeven hun vulva niet aan te laten passen aan een onrealistisch schoonheidsideaal.

Seksualiteit bij vrouwen heeft sowieso nog altijd een negatieve lading. “Als een vrouw veel seks wil wordt ze slet genoemd. Dat is problematisch. Jongens en meisjes verschillen helemaal niet op dat vlak, ze hebben dezelfde biologische aanleg om te genieten van seks. Waar het mis gaat is de seksuele ontwikkeling.” Hierom pleit Ellen ervoor om bij voorlichting die verschillen achterwege te laten.

“Sex education is een prachtig voorbeeld van positieve voorlichting, waarbij je de seksuele ontwikkeling van jongeren ziet. Diversiteit, acceptatie en compassie spelen hierbij een ontzettend belangrijke rol.”

Vanaf vrijdag is het derde seizoen van de Britse serie te zien.