Waarom kijken we zo graag naar vervelende beelden?

Voor bijna iedereen herkenbaar: als er een heftig ongeluk is gebeurd op de snelweg, probeer je vanuit je auto te kijken wat er nou precies aan de hand is. Veel mensen klikken zonder twijfel op een filmpje van een onthoofding of vechtpartij. ‘Uit mijn onderzoek blijkt dat als mensen de keuze krijgen, ze vaak kiezen voor het negatieve beeld’, vertelt Suzanne Oosterwijk, sociaal psycholoog aan de UVA. Suzanne is oorspronkelijk emotieonderzoeker en gebruikt vaak nare beelden om walging en angst op te roepen. Hier hoort ze vaak dat mensen het gruwelijk, maar ook wel fascinerend vinden.

Waarom willen we dit?

Mensen zijn van nature nieuwsgierig. We vinden het vaak erger om iets niet te weten dan om achter de (vervelende) waarheid te komen. Maar we zoeken ook graag naar sensatie. We voelen graag een ‘thrill’ en komen daardoor bij dit soort beelden.

Er is een sterk verband tussen onzekerheid en nieuwsgierigheid. Hoe onzekerder een situatie is, hoe interessanter wij het vinden om het te ervaren of het antwoord te weten. Een beetje te vergelijken met iets dat leuker is om te doen als het niet mag.

Als je in een angstige situatie terechtkomt maken je hersenen stofjes aan. Eén van die stofjes is dopamine. De functie van dopamine verschilt per situatie, maar in angstige situaties maakt het je alert, geeft het focus en meer aandacht. Maar dit stofje wordt ook aangemaakt als je bijvoorbeeld een ongeluk ziet gebeuren. Je lichaam maakt je dan alert voor een gevaarlijke situatie, waardoor je nog nieuwsgieriger ben en de uitkomst wil zien. Het is dus eigenlijk heel menselijk dat je naar die vreselijke dingen wilt kijken.

De informatieve waarde

Wat Suzanne vooral interessant vindt, is dat deze beelden eigenlijk een functie hebben. ‘Er gebeuren heel veel nare dingen in de wereld en kennis daarvan hebben is best relevant. Wij voelen een soort onbewuste behoefte om het te begrijpen’, vertelt Suzanne in de uitzending van De Psycho Show.

Waarom informatie alleen niet genoeg is

Maar als je weet wat er aan de hand is, is er toch nog de behoefte om het te zien. Misschien vraag je je eerst af wat de waarde daarvan is, maar ook dit heeft een logische verklaring. We hebben namelijk een bepaald beeld in ons hoofd als we iets horen. Mensen willen weten of dat beeld klopt. Dan vraag je je af of wat jij in je hoofd hebt, je ook daadwerkelijk gaat zien. Soms zorgt dit ervoor dat dit beeld extremer of heftiger is dan je dacht. Je kunt dan spijt krijgen dat je hebt geklikt of er zelfs last van hebben.  

‘Oh, dit had ik niet willen zien’ – die gedachte. Evengoed klikken we de volgende keer wéér. Want we blijven nieuwsgierig.

Bekijk hier de volledige aflevering van  De Psycho Show: