De VoorHoede: Sioejeng Tsao

In de online rubriek De VoorHoede spreken we activisten, voorlopers en/of wereldverbeteraars. Waarom doen ze wat ze doen? Waar strijden ze voor? Wat drijft hen? En wat kunnen we van ze leren?
 
Deze keer: illustrator en activist Sioejeng Tsao. Ze maakt illustraties van maatschappelijke onderwerpen, zoals vrouwenrechten, duurzaamheid of discriminatie, en als activist probeert ze diezelfde onderwerpen aan te kaarten. Zo is zij inzetbaar als spreker of geeft ze workshops. Op haar Instagram seeyousioe komen zowel haar illustraties als haar activisme duidelijk naar voren.
Vandaag spreken we haar over racisme tegen mensen met een Aziatisch uiterlijk of achtergrond.

'Ja, alleen ik denk dat mensen niet beseffen dat het een groot probleem is, omdat Aziatische mensen vaak als een modelminderheid worden gezien. Zo worden Aziatische mensen gedistantieëerd van het hele migratieprobleem. Er wordt vaak gezegd tegen andere migranten ‘dat Chinezen het allemaal goed doen, dus dat zouden jullie ook moeten kunnen.’ Alsof wij een soort token zijn in het hele racismedebat.'

'Maar daardoor denk ik wel dat veel mensen niet beseffen dat wij ook enorme belemmeringen ervaren. Alleen omdat veel mensen van Chinese afkomst  een hoge opleiding hebben gevolgd, waardoor ze een bepaalde machtspositie in de maatschappij bekleden, lijkt het al snel alsof er geen probleem is. Terwijl het een groot probleem is als wij racisme gaan ontkennen of bagatelliseren, omdat wij er zogenaamd niet mee te maken krijgen. Ik hoor nog steeds veel verhalen, en ervaar het zelf ook regelmatig, dat men zich onveilig voelt of uitgescholden wordt. Dus het is zeker wel een probleem.'

'Ik heb mij een lange periode van mijn leven echt wel bekneld gevoeld. Zeker 25 jaar (ik ben nu 29 jaar). Ik heb er nog steeds wel moeite mee, maar ik merk wel dat ik ook steeds meer de vruchten ervan kan plukken en het beste van twee werelden kan hebben. Maar het heeft lang geduurd om op dat punt te komen. Ik denk dat het een onderdeel is van zelfacceptatie, wat komt als je ouder wordt. Het helpt ook dat je op sociale media steeds meer representatie en rolmodellen kunt vinden, die je anders niet in de traditionele media zou vinden. Netflix heeft daar ook wel een rol in gehad. Als je dat bijvoorbeeld met een Videoland vergelijkt, dan valt daar nog een hoop te halen. Het is fijn dat je tegenwoordig niet meer afhankelijk bent van één platform. Dat heeft mij wel geholpen het wat positiever in te zien.'

'Zeker. Ik ben zelf de derde generatie, dus mijn vader is al in Nederland geboren. Als ik dan kijk naar mijn ouders en die van vriendinnen, wiens ouders eerste generatie zijn, dan zie ik zeker verschillen. Die eerste generatie kent nog de invloed van het confucianisme. Kernwaarden daarvan zijn 'in harmonie leven' en 'niet de confrontatie opzoeken'. Maar het leidt tot dingen onder het tapijt vegen in de hoop dat ze vanzelf verdwijnen. Ik denk dat de nieuwe generatie die in Nederland geboren is, zich ook heel erg Nederlander voelt en ook dezelfde rechten wil hebben. En er ook voor op durft  te komen.'

'Het is niet dat ik het mijn ouders enorm kwalijk neem dat we het er niet over hadden, want ik weet wel dat mijn vader zelf gefrustreerd was over het feit dat hij in zijn levensjaren ook achter is gesteld op veel vlakken. Die frustratie uitte hij natuurlijk bewust of onbewust ook weer naar ons als kinderen. In dat opzicht wist ik altijd wel dat er racisme speelde, maar ik had het wel fijn gevonden als we het er echt een keer over zouden hebben. Ik heb niet het gevoel dat ik heb geleerd waar het vandaan kwam, wat de geschiedenis was en hoe ik mijzelf ertegen kan weren. Dat uitte zich meestal in uitbarstingen van woede of frustratie. Ik had daar dus zeker meer gesprekken over willen hebben, wellicht ook op school, zodat ik er niet in mijn eentje mee hoefde om te gaan. Het zou fijn zijn geweest als mijn klasgenoten ook begrepen hoe het is als dat soort stomme opmerkingen worden gemaakt. Als ik alleen al kijk naar de koloniale historie van Nederland, dan zie ik daar nu echt nog  uitingen van. Kennis daarover mist gewoon, terwijl dat op middelbare scholen makkelijk als basiskennis kan worden meegegeven. Dat heb ik helaas nooit gehad in mijn schooltijd.'

'Ik denk dat iets pas écht grappig kan worden gevonden als iedereen ervan kan genieten. Wanneer 'de ander' het zelf ook geen probleem vindt, dan moet je er gewoon om kunnen lachen. Maar ik denk dat veel mensen van kleur vaak de enige zijn in zo’n groep. En dan vaak maar meelachen uit angst erbuiten te vallen als ze er iets van zeggen. Ik denk dat zo'n groep verrast is als iemand wél aangeeft dat diegene er niet van gediend is. Dat gebeurt zelden. Het is dus belangrijk om zelf na te denken over dingen die misschien tien jaar geleden nog grappig waren, maar nu echt niet meer kunnen. Het is belangrijk om zelf die verantwoordelijkheid te nemen en dat te gaan onderzoeken.'

'Ik woon nu zelf in Haarlem, een overwegend witte stad, en dan merk ik bijvoorbeeld dat er in een dronken bui dingen worden gezegd die ik echt niet door de beugel vind kunnen. Ik zeg er dan wel wat van, maar ik merk dat men er vaak aan moet wennen dat iemand ineens niet meer gezellig meedoet.'

'Ik ben best idealistisch wat dat betreft. Dus als ik echt naar een toekomst zou mogen kijken dan zou ik natuurlijk willen dat er geen seksisme, racisme, validisme, transfobie en soortgelijke vervelende dingen zijn. Dat zou gewoon heel fijn zijn. Ik denk alleen, helaas, dat dat nooit gaat gebeuren. Ik zou het al heel fijn vinden als mensen wat meer begrip naar elkaar zouden tonen, wat meer nieuwsgierig naar elkaar zouden zijn en beter naar elkaar zouden kunnen luisteren. Dat zou al een groot verschil kunnen maken denk ik.'