Bob's droom is om een levend dorp te bouwen

Bob en Cathelijn Radstake wonen samen met hun dochtertje Lelie (10), in een zelfgebouwd huisje van gerecyclede materialen, in de bossen van Dalfsen. De eigenzinnige familie leeft zelfvoorzienend. In hun off-grid paradijsje maken ze ‘levende’ bouwwerken – van schuttingen tot tafels, elk soort natuurlijke materiaal dat doorgroeit. Ze koesteren een droom: het bouwen van hun eigen levende dorp met huizen die gebouwd zijn van levende bomen.

Hoe was je op vroege leeftijd? 
“Op vroege leeftijd was ik altijd al ‘anders’. Het gezin waarin ik geboren ben, is heel normaal, maar ik was altijd een beetje de rare eend in de bijt. Ik werd door klasgenootjes een beetje buitengesloten en ook gepest. Ze vonden dat ik een grote neus had en maar een gevoelig jongetje was. Het pesten vond ik toentertijd erg vervelend, maar het heeft me wel een integer man gemaakt. Doordat ik niet met de populaire club meeliep, ging ik me ook niet anders gedragen. Op vroege leeftijd besloot ik mijn eigen pad te bewandelen: ‘Ik ben wie ik ben en zo ga ik het doen.’  Het heeft ervoor gezorgd dat ik ondernemend werd. Het was vroeg duidelijk dat ik al met materialen scootertjes wilde bouwen en met mijn handen bezig wilde zijn. Ik was ook zo’n persoon die er sterk in geloofde dat het mogelijk is om in je eentje de wereld te veranderen. Ik liet me nooit vertellen wat er wel of niet kon. Ik trok altijd al mijn eigen plan.”

Wat heeft je geïnspireerd in het leven?

“Op mijn 30e vroeg een vriendin van me wat ik nu eigenlijk van het leven wil. Ik zei spontaan: ‘Ik wil naar Australië.’” Ik had er nooit over nagedacht, maar het kwam plots in mijn hoofd op. Ik verkocht mijn eigen huis, zei mijn baan op, deed al mijn spullen weg en ben zonder plan naar Australië gegaan. Binnen no-time zat ik op een berg met een sjamaan. En in een maand woonde ik onder een zeiltje in de wildernis, tussen de spinnen en slangen. Ik heb vier maanden in de bush gewoond.Daar vond ik eigenlijk de verbinding met de natuur. In Nederland dacht ik vrijzinnig en vrijgevochten te zijn. Dan kom je in Australië en ben je even helemaal los van het Nederlandse. Dan merk je toch dat je nog steeds heel erg Nederlands bent. Ik heb daar echt mijn laatste blokkades overboord gegooid. Dan zit je in je eentje in de wildernis en komen er allerlei gedachtes in je op. Ik dacht echt: wat doe ik in hemelsnaam hier, waar ben ik aan begonnen? Dat zijn die momenten waarop je jezelf tegenkomt.”

Hoe kon je wat je in Australië leerde, implementeren in je leven in Nederland?

"Toen ik naar Australië ging, was ik helemaal ongebonden. Ik had ook met mijn afscheidsfeest tegen iedereen gezegd dat ze me, of na 3 maanden weer terug konden verwachten, of na 20 jaar. Omdat ik alles in Nederland had afgesloten, kon ik vrij op pad. Toen ik terugkwam in Nederland, woonde ik op verschillende locaties: boerderijtjes en op een bootje. Toen kwam ik op deze locatie in Dalfsen terecht. Het mooie is dat als je geen plannen hebt voor de toekomst dat je dan de ruimte hebt om wel of niet mee te gaan in alles wat op je pad komt. Dat was een fijne vrijheidsbeleving. Nu heb ik een gezinnetje en is het helemaal anders. Maar hier kan ik wel wonen op mijn manier. Dit voelt absoluut als een vorm van vrijheid. Als je terug in Nederland komt, moet je aan een ziekenfondsverzekering en heb je inkomen nodig. Je moet wel onderdeel van het systeem worden. Maar toch is de mindset van vrijheid gebleven en zelfs gegroeid. Het heeft alleen een andere vorm gekregen.”

Nu heb je een gezin. Waar heb je je vrouw leren kennen?

“Elf jaar geleden kwam ik hier in het bos mijn vrouw tegen. Een vrouw had dit bos ontdekt en een huisje hier gekocht. Ze had allemaal vrienden gebeld met de vraag of zij ook hier in dit bos willen komen wonen. Ik mocht hier komen kijken. Cathelijne, nu mijn vrouw, kocht een huisje naast die van mij. Haar dak was lek en ze had een lieve buurman die dat kon regelen voor haar. Dat was ik en binnen een korte periode was mijn kind op komst. Dat is nu 10 jaar geleden.”

Wat is het levende dorp?

“Het levende dorp is de werkelijke droom. We zijn op zoek naar een stuk land, het liefst vijf hectare of meer in Nederland om een community te beginnen waar we anderen kunnen bijscholen over bijvoorbeeld eetbare planten en zelfvoorzienend leven. Maar ook in sociale aspecten zoals de manier waarop we met elkaar omgaan. Het is dus een heel concept. Mijn aandeel aan het idee is dan het levend bouwen. Dat zijn huizen en functionele objecten, gebouwd van levende bomen.”

Hoe werkt het bouwen van een levend dorp?“

Ik maak huizen door middel van grote, driehoekige bloembakken. Daar kan ongeveer een kwart kuub zand in. Die stapel je op een bepaalde manier zodat er vierkante plantgaten over blijven. In elke bak plant ik twee boompjes van dezelfde familie. Deze leid ik weer naar het volgende bak en daar ent ik ze aan elkaar en vanuit die bak gaat het weer naar een volgende bak. Dit ‘enten’ herhaal je continu. Op die manier krijg je een soort netwerk van levende bomen die met elkaar vergroeien. Na ongeveer 15 jaar zijn ze zo sterk geworden dat ze de draagkracht van het huis overnemen. Dus dan heb je een aardemuur in de vorm van bloembakken. Met eromheen een skelet van levend hout. Dat is dan je huis, snel gebouwd.

Een levend huis bouw ik in principe net zo snel als een gewoon huis. Het is dan ook meteen waterdicht en bewoonbaar. In de tijd dat je er woont, volgroeit het tot een boom en kun je erop uitbreiden. Zodra het huis eenmaal staat, kun je met de uitlopers van de bomen nog een langzaam bouwwerk voortzetten. Dat betekent dat je alle uitlopers van de bomen in vormen vlecht. Je kunt dus een balkonnetje aan je huis laten groeien of er een torentje op vlechten. Mijn droom is dat je dan na tien generaties een levend ontworpen, bewoonbare berg hebt met tuinen en verdiepingen van watervalletjes die erdoorheen lopen. Het liefst van zoveel mogelijk functioneel hout. Ik kan mijn droom wel visualiseren, maar ga natuurlijk niet kunnen meemaken wat het eindresultaat van mijn idee is.  Maar ik ga wel een resultaat zien, afhankelijk van hoe oud ik word.”

Waarom is dit zo belangrijk voor jou?

“Voor mij is het een manier van creatieve uiting. Vroeger wilde ik altijd al uitvinder worden. Ik heb een innovatieve geest die dit soort dingen gewoon wil. Het lijkt me heel fijn wonen. We wonen nu ook heel fijn, maar als mijn huis op een gegeven moment gewoon leeft en we als levende wezens daarin wonen, dan doet dat iets met me. Ik zou het liefst willen zien dat iedereen vrij en blij is. Ik droom ervan dat mijn kleindochter haar huis uit kan lopen en direct tussen de bloeiende bomen staat. Dat is een ideaalbeeld waar volgens mij niemand ‘nee’ tegen kan zeggen. Een ideaalbeeld dat trouwens gewoon haalbaar is en die ik uit wil laten komen.

Voor het grotere plaatje zie ik dat er veel problemen zijn doordat er zoveel mensen op de aarde zijn. Het zou een oplossing kunnen zijn voor de toekomst. Als je ziet hoeveel mensen er nu antipsychotica gebruiken, in een burn-out zitten of een therapeut hebben dat is niet voor niets. Dat is omdat we allemaal in een ‘ratrace’ geduwd worden: we wonen in stedelijke omgevingen en hebben allemaal stress of haast. Het moet zo snel mogelijk af. Het kan haast niet sneller. Dat is ongezond en de wereld gaat er op die manier aan onderdoor.

Ook als je ziet wat er nu allemaal gebouwd is. Het is allemaal steen, asfalt en dood. Als we dat in de aankomende generaties allemaal met levend bouwen zouden gaan oplossen, dan hebben we over een paar generaties een groot paradijs met voldoende voedsel voor iedereen.”