Zembla wint Loep voor controlerende onderzoeksjournalistiek

Zembla-journalisten Ton van der Ham en Vincent Harmsen zijn bekroond met De Loep 2024 in de categorie ‘Controlerende Onderzoeksjournalistiek’. Ze ontvingen de Vlaams-Nederlandse prijs van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) voor de Zembla-uitzending ‘Glysofaat: de goedkeuring van gif’.

In deze aflevering onderzoeken Van der Ham en Harmsen hoe het mogelijk is dat glyfosaat – het meest gebruikte onkruidverdelger ter wereld – opnieuw is goedgekeurd voor gebruik, ondanks groeiende wetenschappelijke zorgen over de veiligheid ervan. Wetenschappers die in opdracht van de Wereldgezondheidsorganisatie het bestrijdingsmiddel onderzochten, concludeerden dat het waarschijnlijk kankerverwekkend voor mensen is. Toch is het gebruik onlangs weer voor 10 jaar toegestaan door de Europese en nationale pesticideautoriteiten.  

Uit het Zembla-onderzoek blijkt dat het Ctgb (College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) bij de beoordeling van proefdierstudies naar kanker een zogeheten tweezijdige test toepaste die niet geschikt is. Dat concludeerden verschillende toonaangevende wetenschappers, waaronder KNAW-directeur De Snoo en hoogleraar toxicologie Ad Ragas. De manier waarop het Ctgb het risico berekent “versluiert” het risico op kanker, omdat je twee keer zoveel tumoren nodig hebt om een statistisch significant verband te zien tussen ziek worden en de blootstelling aan gif. 

De jury prees de gedrevenheid van Van der Ham en Harmsen om de vinger achter het officiële narratief te krijgen. 

‘Wie dikke rapporten goed kan lezen, vindt meer dan wie naar persconferenties gaat, zo blijkt uit dit onderzoek van Zembla. Het levert een opvallend toegankelijke – en alweer verontrustende – productie op over een urgent, maar tegelijk heel technisch onderwerp’, aldus de jury.  

Kijk de Zembla-aflevering ‘Glysofaat, de goedkeuring van gif’ hier terug.