1 mei in coronatijd: een roep om internationale solidariteit

In 2019 pleitte ik op een moment als deze op joop.nl om van 1 mei – de Dag van de Arbeid – een nationale feestdag te maken. Een dag van internationale solidariteit, geworteld in de strijd voor humaan werk voor iedereen in weerwil van het neoliberale denken en handelen. Ik riep de leiders op van PvdA, SP en Groenlinks om gezamenlijk zich daarvoor in te spannen.

In deze tijd van corona lopen voor velen werk, thuiswerk en vrijetijd door elkaar en kan een 1-mei viering coronaproof weinig demonstratie-effect tonen. De situatie in onze wereld verlangt evenwel een reflecteren op de vraag hoe actueel de roep om internationale solidariteit is. Het verlangt vanwege verschillende urgente situaties weinig verbeeldingskracht dat het hier inderdaad om een belangwekkende vraag gaat.

De bestaande ongelijkheden hebben zich ook vertaald naar coronaland. Wie in het Westen woont en daar niet leeft in een vluchtelingenkamp is bevoorrecht ten opzichte van de arme inwoners van bijvoorbeeld de miljoenensteden in Azië en Afrika. Verschillende handelsstromen als toerisme zijn wereldwijd stil komen te liggen hetgeen extra hard aankomt bij zuidelijke regio’s die aan toerisme een basisbestaan ontlenen.

Maar hoe vaak zijn deze en ook andere schrijnende situaties al niet benoemd? Is dit allemaal echt nieuw nieuws Tijdens de laatste verkiezingen voor een nieuwe Tweede Kamer in maart van dit jaar en nu weer tijdens de formatie spelen deze geopolitieke thema’s geen rol. Onze aandacht is geheel in beslag genomen door binnenlandse kwesties als gebrek aan vertrouwen in de politiek en de vermeende slapte die de regering ten toon spreidt in het coronabeleid.

Laten we eens wat dieper ingaan op de toeslagencrisis waarvan met name kwetsbare groepen slachtoffer zijn geworden. Het gaat niet om een opzettelijk toedienen van menselijk leed, veeleer om een politieke cultuur die de mensen niet beschermt maar deze mensen lijkt te zien als een bedreiging voor de bestaande orde. Een orde die in de eerste plaats de hoger opgeleiden en vermogende Nederlanders beschermt en minder bevoorrechten een ‘eigen schuld, dikke bult’ toedenkt. Het wordt niet openlijk gezegd maar cultuur is niet alleen te herkennen aan een woordenspel maar ook aan een selectief collectief bewustzijn gepaard gaand met een afwezigheid van daadkrachtig handelen.

Ik durf de stelling aan dat diezelfde cultuur er heimelijk voor zorgt dat mensen denken dat de arme landen hun lot vooral aan zich zelf te danken hebben. Wij hier de sociale fraudeurs en zij daar de luie, niet ontwikkelde bewoners van sloppenwijken. Hier speelt een grove Westerse suprematie een rol. En daarmee komt de solidariteitsgedachte van 1 mei om de hoek kijken.

Het is geen ver-van-mijn-bed show – en we moeten ook Vondel niet citeren met de reactionair aandoende woorden ‘De wereld is een schouwtoneel. Elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel’. Om de hoek zien we de gevolgen van de wereld waarin we leven. Vluchtelingen in een azc, in eigen wijk of dorp. De taal die we gebruiken om de ander uit te sluiten. Discriminatie op de arbeidsmarkt. Deze wereld overstijgt de grenzen van regio of land en we zien overal voorvallen die niet stroken met een rechtvaardige behandeling van onze mede-wereldburgers.

We zouden onze politici kunnen vragen om ruimte te maken – ook in geld – voor internationale solidariteit. We kunnen vertegenwoordigers steunen die de EU een voortrekkersrol toedenken tegen de vernedering van bijvoorbeeld de Oeigoeren in China. We kunnen de scholen en universiteiten vragen onze geopolitieke onwetendheid en onverschilligheid – van laag tot hoog opgeleid – om te zetten in een bewustzijn en activisme dat gericht is op een rechtvaardige maar ook duurzame wereldsamenleving.

Jongeren zijn internationaal de afgelopen jaren in verzet te komen tegen ondemocratische toestanden en tegen de laksheid inzake klimaatveranderingen en structurele baanloosheid. Zij verdienen onze steun. Zij houden het vuur van de internationale solidariteit brandend.

1 mei, de Dag van de Arbeid, als steuntje in de rug om samen te werken aan een waardevolle wereld.