7 oktober moet ons bepalen bij onrecht

Overal in Nederland zijn op 7 oktober sit-ins voor Palestina. Ook in Zwolle waar Theo Brand spreekt. Zijn tekst is hieronder te lezen.

Toen ik werd gevraagd om hier te spreken voor de Palestijnse zaak, stemde ik onmiddellijk in. Pas later besefte ik dat het om een sit-in op 7 oktober ging. Mijn twijfel sloeg toe. Is dit wel de juiste dag? Is 7 oktober niet vooral een nationale herdenkingsdag voor Israël?

Ik dacht diep na, ijsbeerde door mijn woonkamer en mediteerde. En toen kwamen deze woorden in mij op:

Alleen van Liefde zou ik willen spreken,
maar ook de waarheid moet worden gezegd.

We zijn hier vandaag omdat we mensen liefhebben. We zijn hier vandaag niet omdat wij antisemieten zouden zijn, wat mevrouw Yesilgöz van de VVD zo gretig verkondigt over de sit-ins vandaag. Zij snapt er niets van! We zijn immers pro-semieten. Ook Palestijnen vormen een semitisch volk, net als Joden. Ik zou mevrouw Yesilgöz willen vragen: wil de echte antisemiet opstaan? Wil de echte machtswellusteling opstaan? Wij zijn hier vandaag omdat we van mensen houden en omdat we rouwen. We rouwen om alle mensen die zijn omgekomen door geweld. 

7 oktober 2023 was een dag van gewelddadige verzetsterreur die ik verafschuw en veroordeel. Tegelijk staat deze dag niet op zichzelf. Wie, zoals Israël al jaren doet, Palestijnen als minderwaardige schepsels behandelt, creëert een voedingsbodem voor geweld. Legitimeer ik daarmee geweld? Nee. Beslist niet. Maar ik wil het wel in perspectief plaatsen. In Gaza leven zo’n twee miljoen mensen in belabberde omstandigheden in een reservaat dat door Israël wordt gecontroleerd. In de 15 jaar voorafgaand aan 7 oktober 2023 bombardeerde Israël in meerdere oorlogen 6.000 mensen dood in Gaza, van wie verreweg de meesten vrouwen en kinderen.

Alleen van Liefde zou ik willen spreken,
maar ook de waarheid moet worden gezegd.

De escalatie eind 2023 heeft vooral de situatie van de Palestijnen verslechterd. Israël was door zijn controle over de bezette gebieden inclusief Gaza, natuurlijk al een apartheidsstaat. Maar sinds 7 oktober 2023 heeft het ook de trekken gekregen van een staat die er niet voor terugdeinst om een volk uit te roeien. Tienduizenden vrouwen, kinderen en mannen zijn vermoord. Vermoord vooral door talloze bommen. Honderdduizenden mensen zijn gewond en meer dan een miljoen mensen ontheemd. Kennelijk is dat de bijkomende schade als Israël zichzelf verdedigt. Vergeef me mijn sarcasme. Het mag duidelijk zijn dat dit helemaal geen verdediging is, maar een verdelging. We kunnen erover twisten en rechters mogen zich erover buigen, maar het woord genocide is beslist niet uit de lucht gegrepen.

Vrede. Wie wil het niet. Er zijn ontzettend veel vredesinitiatieven. Zowel in Palestina als in Israël zijn er mensen van goede wil. Dat biedt hoop. Dat biedt perspectief. ‘Hoe houd je je hart zacht?’ vraagt Natascha van Weezel zich af. Een mooie vraag. Ja, ik meen het! Maar zonder gerechtigheid komt er geen vrede. Zonder gelijke kansen en gelijke rechten zal er nooit vrede komen. Daarom word ik soms wat kriegel van mensen die vanuit een bevoorrechte positie over liefde en vrede beginnen, zonder het fundamentele onrecht te benoemen. Zonder ondubbelzinnig te staan voor de eerbiediging van het zelfbeschikkingsrecht van het Palestijnse volk, en zonder vierkant te staan voor mensenrechten. Als je dát niet doet, kunnen we lief zijn en werken aan vrede tot we een ons wegen. Zoals Nelson Mandela vlak voor zijn dood al zei: “Wij weten maar al te goed dat onze vrijheid niet compleet is, zonder de vrijheid van het Palestijnse volk.”

Alleen van Liefde zou ik willen spreken,
maar ook de waarheid moet worden gezegd.  

De waarheid is soms ongemakkelijk. Het onrecht jegens de Palestijnen is voor Nederland An Inconvenient Truth. Massamedia vertellen ons vaak dat Palestijnen zijn omgekomen en Israëli vermoord. Uit onderzoek blijkt dat discriminerende woordgebruik keer op keer. Het zijn bewuste of onbewuste mechanismen die de ongemakkelijke waarheid moeten verhullen. De waarheid ook over een etnische zuivering op de Westelijke Jordaanoever die blijft doorgaan en steeds heftiger wordt. Illegale kolonisten die met steun van het Israëlische leger met geweld de oorspronkelijke bewoners intimideren, wegtreiteren, verjagen - of erger. En kijk nu naar Libanon. Ook daar veel ellende. 82 procent van alle raketten komt uit Israël.

We laten ons vandaag in Zwolle niet in de hoek zetten. We staan voor vrede door gerechtigheid. Want zonder gerechtigheid komt er nooit vrede. Wie gerechtigheid vergeet in zijn of haar streven naar vrede, is op zijn minst naïef. Met zoveel feiten over wat er nu gebeurt in het gebied tussen de rivier en de zee, en ook al decennia gebeurd is, vind ik praten over liefde en vrede, zonder een serieuze roep om gerechtigheid volstrekt tekort schieten. En nu zeg ik het nog netjes. 

Maria, de moeder van Jezus - of de moeder van Isa zo je wilt - zong volgens de overlevering de volgende woorden in een beroemd geworden lied:

Machtigen haalt Hij omlaag van hun troon,
eenvoudigen brengt Hij tot aanzien;
Behoeftigen schenkt Hij overvloed,
maar rijken gaan heen met lege handen.

Dat het zo mag zijn.

Alleen van Liefde zou ik willen spreken,
maar ook de waarheid moet worden gezegd.