Ahold onttrekt miljarden aan de Nederlandse economie

Terwijl schoonmakers, vakkenvullers, distributiewerkers en vrachtwagenchauffeurs doorwerken, lockdown of niet, kijken de directieleden van Ahold verlekkerd naar de spectaculaire stijging van de omzet. Die lag de afgelopen kwartalen ruim 15% hoger dan vorig jaar. Niet vanwege goed ondernemerschap, maar omdat andere sectoren dicht moesten. Hoewel werknemers onder vaak onveilige omstandigheden hun werk moeten doen en hiermee voor de fantastische financiële resultaten hebben gezorgd, gaan bestuurders onvermoeibaar door met het ruimhartig belonen van de aandeelhouders, waaronder zichzelf, en het kort houden van de werknemers en de rest van de keten.

Opvallend is dat Ahold onlangs aankondigde om voor 1 miljard euro aan eigen aandelen te willen inkopen. Dit is pure kapitaalvernietiging en heeft weinig met ondernemen te maken. Dividend komt tenminste nog bij de aandeelhouder terecht. De inkoop van eigen aandelen gaat slechts indirect naar de aandeelhouder. Het dividend per aandeel wordt uitsluitend hoger, omdat het aantal uitstaande aandelen kleiner wordt. Ook stijgt de winst per aandeel, waar de bestuurders op afgerekend worden. Dit is dus een makkelijke knop om aan te draaien.

Van 2007 tot en met 2019 heeft Ahold voor maar liefst 11,7 miljard aan aandelen ingekocht, nu gevold door nog een miljard. De schuld die het bedrijf had is niet afgelost met het overtollige geld, maar werd opgevoerd van 3 miljard euro in 2010 tot 6,6 miljard in 2019. Dit is in lijn met de analyse van de Bank voor Internationale Betalingen. De inkoop van eigen aandelen is vooral bedoeld om de verhouding tussen het vreemd en eigen vermogen te veranderen. Bedrijven lenen geld om het de aandeelhouder cadeau te doen.

Ahold rechtvaardigt het onttrekken van deze miljarden aan het bedrijf, in een bericht aan de aandeelhouders, door te stellen dat het voldoende kapitaal heeft om de noodzakelijke investeringen te doen en het daarom de ‘excessieve liquiditeit’ cadeau doet aan de aandeelhouder. Het is een visieloze boodschap van bestuurders die zelf een persoonlijk belang hebben bij het kunstmatig op de korte termijn oppompen van de aandelenkoers. Bestuurders van Ahold (net als andere beurgenoteerde ondernemingen) ontvangen het grootste deel van salaris in de vorm van aandelen.

De rest van de keten van toeleveranciers en de medewerkers krijgen een heel ander verhaal te horen van Ahold. Onder het mom van de ‘onzekere toekomst’ houdt de directie de hand op de knip. Kijk bijvoorbeeld naar de medewerkers van Albert Heijn, die momenteel in een strijd verwikkeld zijn met hun directie over een loonsverhoging. In Nederland werken zo’n 100.000 mensen bij Albert Heijn, verdeeld over 31.000 FTE. De bruto uurlonen in de winkels liggen tussen de 4 euro en 11,35 euro. Minimum(jeugd)loon dus.

Winkelmedewerkers willen dat hun lonen stijgen met ten minste 5 %. Dat zou Albert Heijn per jaar een kleine 65 miljoen euro kosten. Een fractie van het miljard dat jaarlijks besteed wordt aan de inkoop van eigen aandelen. Wat gebeurt er aan de onderhandelingstafel? Albert Heijn zegt samen met de andere supermarkten niet alleen ‘nee’ tegen een loonsverhoging, het bedrijf wil ook de zondagtoeslagen halveren. Hierdoor zou de medewerkers in plaats van waardering voor al hun inzet in de coronatijd zelfs een achteruitgang van hun loon te wachten staan.

De mensen die beslissen over het laag houden van de lonen van de winkelmedewerkers, boeren zelf goed. ‘Topman’ Frans Muller van Ahold verdiende in 2019 ruim 4,3 miljoen euro. Dat is maar liefst 165 keer meer dan een volwassen vakkenvuller.

Ahold is helaas niet uniek. In totaal hebben Nederlandse beursgenoteerde bedrijven (min de financiële sector) van 2000 tot en met 2018 gezamenlijk voor 147 miljard euro aan eigen aandelen ingekocht. Dit komt bovenop het uitgekeerde dividend van 308 miljard euro in deze periode. Ondertussen nam de totale schuld van deze bedrijven toe van 37 procent van de omzet tot 59 procent. Deze overmatige beloning van de aandeelhouder heeft negatieve macro-economische gevolgen. Investeringen en lonen blijven achter en bestedingen worden steeds meer uitgesteld of gedaan op krediet.

De winkels van Ahold worden deze crisis op een voorsprong gezet. Het wordt tijd dat het bedrijf iets terugdoet voor de maatschappij. Dat kan om te beginnen door via een loonsverhoging een deel van de enorme winsten te laten terugvloeien in onze economie.