Alarmerend onderzoek onthult: mensheid vernietigt biodiversiteit op ongekende schaal

Een grootschalige analyse van zo'n 2.000 internationale studies stelt onomwonden vast dat menselijk handelen een vernietigende impact heeft op de biodiversiteit op onze planeet. Onderzoekers van de Zwitserse instituten Eawag en de Universiteit van Zürich hebben aangetoond dat menselijk ingrijpen de soortensamenstelling in ecosystemen fundamenteel heeft veranderd.

Het onderzoek, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature, onderzocht bijna 100.000 locaties op alle continenten en bestudeerde zowel land-, zoetwater- als zoutwater-ecosystemen. Gemiddeld werd op door mensen beïnvloede locaties bijna 20% minder biodiversiteit aangetroffen dan op onaangetaste plekken. Met name reptielen, amfibieën en zoogdieren blijken uiterst kwetsbaar te zijn.

De onderzoekers identificeerden vijf hoofdoorzaken voor de achteruitgang: habitatverandering, exploitatie van natuurlijke bronnen, klimaatverandering, invasieve soorten en vervuiling. Vervuiling en habitatveranderingen, vaak gedreven door landbouw, hebben een bijzonder negatieve invloed. Intensieve landbouw met grootschalig gebruik van pesticiden en kunstmest leidt niet alleen tot een afname van biodiversiteit, maar verandert ook de soortensamenstelling.

Florian Altermatt, hoogleraar aquatische ecologie, noemt het onderzoek "een van de omvangrijkste synthesestudies naar menselijke impact op biodiversiteit ooit uitgevoerd". Onderzoeker François Keck benadrukt dat het probleem verder gaat dan alleen het afnemen van het aantal soorten: "Menselijke druk verandert ook de samenstelling van leefgemeenschappen."

Een zorgwekkend verschijnsel is het zogenaamde "lift-effect", waarbij gespecialiseerde hoogtesoorten worden verdrongen door soorten die normaal op lagere hoogten groeien. Dit betekent dat zelfs als het totaal aantal soorten gelijk blijft, de daadwerkelijke diversiteit afneemt.

Experts waarschuwen dat het omkeren van deze biodiversiteitsachteruitgang een van de grootste uitdagingen voor de mensheid zijn. Alexandre Antonelli van de Kew Gardens benadrukt het belang van deze studie, die met "ongekende helderheid" laat zien hoe alomtegenwoordig de negatieve invloed van menselijke activiteiten op de natuur is.