Alles is in Nederland schaars geworden en dat geeft geheel andere toekomstperspectieven dan we gewend zijn

De schaarste aan bijna letterlijk alles dat nodig is om een verantwoord ecologisch, economisch en sociaal toekomstperspectief te houden in Nederland tekent zich steeds scherper af. Oplossingen worden steeds moeilijker voor reeds bestaande tekorten bij bijvoorbeeld de arbeids-en de woningmarkt. Die schaarste zal door de vergrijzing en betaalbaarheid eerder toenemen dan verminderen. Het vraagstuk van migratie maakt voornoemde problemen nog complexer – zeker tegen de achtergrond dat arbeidsmigratie nu al de belangrijkste oorzaak blijkt te zijn van de instroom van migranten.

Door schaarste aan natuur en grote verschillen in een bijdrage aan de Nederlandse economie is ook het vraagstuk actueel geworden welke bedrijfssectoren we moeten afremmen in hun groei of juist moeten stimuleren. De discussies over een verdere toename van distributiecentra aan de snelwegen en een vermindering van agrarische bedrijven in Nederland illustreren dit goed.

Denk ook aan de paniek van de overheid over het mogelijke vertrek van chipproducent ASML uit Nederland vanwege de schaarste aan hoogontwikkelde medewerkers die in Nederland kunnen worden aangetrokken. Het is bekend dat kennisintensieve bedrijven een veel hogere bijdrage leveren aan onze welvaart dan het massaal verplaatsen van dozen en pakketten via distributiecentra. De huidige situatie in het onderwijs met een toenemende laaggeletterdheid onder jongeren geeft niet echt hoop voor een verdere groei van de Nederlandse economie als kenniseconomie.

Recent is bekend geworden dat armoede sinds jaren niet zo laag is geweest in Nederland. Dat lijkt een goed teken, maar schijn bedriegt. De groep erboven, de middeninkomens, hebben het nog nooit zo moeilijk gehad om maandelijks de financiële eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Een vooruitzicht dat die inkomenssituatie snel zal veranderen is er feitelijk niet.

Het voortdurende uitstelgedrag van het oppakken van problemen door meerdere kabinetten onder Mark Rutte breekt de samenleving steeds meer op. Dat feit zal eerst breed onder ogen moeten worden gezien alvorens op vele terreinen wellicht draconische maatregelen genomen zullen moeten worden die afwijken van wat we gewend waren.

Sleutelbergrip zal dan vermoedelijk op vele terreinen eerder minder zijn dan méér! Vooral als het gaat om ondernemingen die weinig bijdragen aan onze economie als kritisch wordt gekeken naar hun impact op natuur, milieu, klimaat, energie en netto bijdrage aan onze welvaart.