Als ik een cynische D66'er was...

Maandag werd bekend dat de initiatiefnemers van het referendum over de donorwet de handdoek in de ring hebben gegooid. Na vijf weken zijn er 130.000 handtekeningen opgehaald en met nog een paar dagen te gaan zit het er niet in dat de drempel van 300.000 ondersteuningen gehaald wordt.

Zeer binnenkort besluit de Eerste Kamer, met steun van D66, over een wet die het afschaffen van het referendum regelt en wel met onmiddellijke ingang. De mogelijkheid die de referendumwet zelf biedt om hierover een referendum aan te vragen, wordt op een illegale manier omzeild.

Het afschaffen zorgt vanzelfsprekend voor een enorme schade aan het imago van D66. Een groep democraten die in 1966 een politieke partij vormden om het politieke bestel ‘op te blazen’ en de democratie drastisch te vernieuwen door ‘kanalen te graven naar het centrum van de macht’. Maar nu helpen ze het conservatief-christelijke blok, waar altijd de grootste weerstand zat tegen democratische vernieuwing aan een meerderheid.

Die imagoschade moet beperkt worden. De spindoctor werkt op volle toeren. Het zou mij niet verbazen als het volgende gebeurt: als ik in de huid kruip van een cynische D66-er, dan zou ik een dezer dagen komen met een voorstel voor het invoeren van het bindend referendum in Nederland. Dat is een mooie PR vondst, want dan kan niemand zeggen dat je als D66-er tegen referenda bent.

Ok, je hebt net de enige wet in de parlementaire geschiedenis van Nederland die dat regelt, eigenhandig afgeschaft. En ok, je hebt dertig jaar geknokt om het referendum ingevoerd te krijgen, je bent er zo ongeveer voor opgericht, maar niemand kan jou als D66-er nog verwijten dat je niet werkt aan het invoeren van een referendum, namelijk de bindende variant.

Dat een bindend referendum het hoogstwaarschijnlijk nooit gaat halen, gezien de vereiste tweederde meerderheid in zowel de Tweede als de Eerste Kamer, mag de pret niet drukken. Dat is van later zorg. Dat het minstens tien jaar duurt voordat het ingevoerd kan worden áls het al een tweederde meerderheid haalt. Niemand maalt erom. Het gaat om het beeld, dat jij als D66 toch maar mooi een verdergaand voorstel doet, dan hetgeen je net hebt afgeschaft.

‘Mark my words’ : D66 gaat straks een voorstel indienen voor een bindend correctief referendum. VVD, CDA en CU bewijzen er lippendienst aan en D66 is gered. Maar dat werkt alleen als je een cynicus bent.