Als onze leiders falen in Gaza moeten ook zij voor een internationaal tribunaal verschijnen

Waren het niet ook de fractievoorzitters van de PVV en de VVD die de minister blokkeerden?

'Twee kinderen zijn gestorven aan honger in Gaza', bericht de radio in Zuid-Italië op dinsdag 22 juli terwijl ik op weg ben naar het strand. Israël doodt, Gaza sterft en Europa is op vakantie.

Aan de andere kant van de zee waar ik zo in zal duiken woont een volk wiens onderdrukking zo groot is dat het hen verboden is diezelfde Middellandse Zee te betreden. Bijna twee jaar lang is het journalisten van buiten verboden om hen te bezoeken. Al maandenlang is het verboden hen te voeden.

Het is de kroniek van een aangekondigde genocide. Al in de eerste week van Israël's vergeldingscampagne zei haar regering ‘geen elektriciteit, geen voedsel, geen water, geen gas’ meer binnen te willen laten. Uit een recent gelekt rapport van de EEAS (de Europese dienst voor buitendlands beleid) blijkt dat de EU in november 2024 al inschatte dat Israël's keuze om Gaza voedsel te ontzeggen in de lente om zou slaan in hongersnood onder de gehele bevolking. Niet enkel hoorde men de waarschuwingen, maar deze werden ook aannemelijk gevonden. En tóch deed men niets. Ondertussen zijn we zo ver. Er is hongersnood in Gaza.

'Barbarij' volgens Paus Leo, 'een schande voor de mensheid' volgens Koning Filip van België, maar voor de rest van de gevestigde orde is dat nog steeds geen reden om tot handelen over te gaan. Waar wij en Israël blijkbaar wel onder de indruk van moeten zijn is de “gezamenlijke verklaring” van 29 landen waar Minister Veldkamp recent mee aan kwam zetten met de oproep dat de oorlog in Gaza nu meteen moet stoppen. Wanneer de geschiedenis van het Europese falen in Gaza geschreven wordt, zullen de woorden van Multatuli honderdvijftig jaar geleden volstaan als commentaar op deze verklaring: 'Maar nooit bleek er dat er iets gedaan werd om dit doel te bereiken.’

De gelegenheidsargumenten vliegen ons om de oren wanneer er uitgelegd wordt waarom genocidaal geweld niet ook maar één strobreed in de weg gelegd kan worden. Als het over gerichte sancties gaat moeten we niets doen omdat we een klein landje zijn en het toch niets uit zou maken. Als het over een volledig wapenembargo gaat moeten we niets doen omdat het te véél uit zou maken. Maar als het over de inzet “achter de schermen” gaat, moeten we ineens toch wel zó trots zijn op wat we gedaan hebben, ook al maakte het niets uit.

Eerder deze maand klonken de holle woorden van minister Veldkamp over Srebrenica. Over hoe hij zich ‘schaamt’ voor het falen van Nederland en de internationale gemeenschap in die genocide terwijl hij dat falen vandaag herhaalt. De kloof tussen het oordeel over de geschiedenis en het eigen handelen is zó groot dat het vooral de dreigende leegheid van onze democratische principes toont waarin obligate frasen zonder overtuiging herhaald worden. Het laat ook zien hoe de huidige aanpak van genocidepreventie tekort schiet. Als enkel instituties en directe daders jaren later misschien gevolgen ondervinden zal ‘de internationale gemeenschap’ het steeds weer af laten weten. 

Als de Israëlische belegering lang genoeg doorgaat zal wat ondertussen nog gemompeld wordt straks geroepen worden: als de Nederlandse premier en ministers, als de Europese Commissarissen, als de overige Europese regeringsleiders en ministers ervoor kiezen om Netanyahu en zijn regering hun gang te blijven laten gaan, dan maakt dat hen aansprakelijk niet slechts als instituten, maar als personen. Daarvoor kunnen en zullen zij dan ook berecht moeten worden. Onder het internationaal recht bestaan er zo al mogelijkheden om personen te vervolgen voor het politiek ‘vergemakkelijken’ van internationale misdrijven zoals genocide. Gezien dat de Israëlische premier waarschijnlijk nooit voor een internationaal Gazatribinaal zal verschijnen, zullen we het dan maar moeten doen met Veldkamp en Schoof, Kallas en Von der Leyen. En waarom niet ook de leiders van de coalitie? Waren het niet ook de fractievoorzitters van de PVV en de VVD die de minister blokkeerden?

Het is een onheil waar zij zich zelf van kunnen verlossen door nú daadkrachtig te handelen om het tij te keren. Bijvoorbeeld door iedere vorm van militaire samenwerking, steun of commercie met Israël direct te beëindigen, want een staat die genocidaal geweld begaat maakt zichzelf een paria. Door internationaal te pleiten voor een militair embargo tegen Israël. Door sancties op te leggen aan alle leden van de Israëlische regering en niet enkel aan haar ‘extremistische’ leden want in een regering die hongersnood veroorzaakt, zijn alle ministers extremistisch. Door naar voorbeeld van de Hind Rajab Foundation Israëlische verdachten van oorlogsmisdaden actief op te sporen en te vervolgen want wij mogen geen vakantieoord voor mogelijke oorlogsmisdadigers zijn. Door binnen de EU te blijven pleiten voor een directe opschorting van het EU-Israël associatieverdrag en daarmee alle handelsvoordelen voor het land beëindigen. Door alle handel met de illegale Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever permanent te beëindigen en te pleiten voor een Europees verbod.

Het is de avond van 22 juli. Een kleine tweehonderd mensen zijn in een plaatsje in Zuid-Italië samengekomen voor de Maria Geboortekerk op het Piazza Don Tonino Bello om te bidden voor vrede. In 1992 ging Don Tonino, toen voorzitter van Pax Christi Italië, met vijfhonderd anderen op vredesmars naar Sarajevo tijdens de burgeroorlog in Bosnië net zoals in juni ook voor Gaza tevergeefs werd geprobeerd.

Via een vooraf opgenomen video spreekt pater Gabriel Romanelli, pastoor van de enige katholieke kerk in Gaza. Deze maand raakte hij gewond nadat Israël de kerk bombardeerde. Zijn parochianen worden al maandenlang uitgehongerd, gebombardeerd en doodgeschoten. Zijn boodschap: ‘werken aan vrede betekent ook dat je hen die de plicht hebben zich in te zetten voor rechtvaardigheid, verzoening en vrede ervan overtuigt dat ze doen wat ze moeten doen.’