Alwéér een nieuwe extreemrechtse partij

De Tweede Kamer telt sinds enkele dagen niet minder dan vier extreemrechtse partijen. De PVV, Forum voor Democratie en JA21 bestonden al. Maar de Groep Van Haga, die zich in mei afscheidde van Forum, was tot dusver alleen een Kamerfractie. Ze had nog geen naam of organisatiestructuur. Vanaf nu dus wel. BV NL heet ze, ofwel Belang van Nederland. Die rare manier van afkorten is uiteraard een knipoog naar BV Nederland. Een begrip dat graag door rechtse politici wordt gehanteerd om duidelijk te maken dat de regering van dit land vergelijkbaar is met de raad van bestuur van een grote onderneming. Volgens partijleider Wybren van Haga is BV NL ‘klassiek rechts’: wel liberaal, maar niet conservatief. Met andere woorden: heel anders dan de VVD, die in zijn ogen links is. Zelf komt Van Haga ook uit de VVD, waarvoor hij tot september 2019 in de Kamer zat. Toen was hij blijkbaar ook nog links.

Van Haga heeft vooral naam gemaakt als wappie. Hij ontkent de ernst van het coronavirus en verzet zich tegen beperkende maatregelen als lockdowns. Die treffen naar zijn mening het bedrijfsleven onevenredig zwaar. Ook bestrijdt Van Haga te vuur en te zwaard de effectiviteit van vaccins. Ik meen me te herinneren dat ik laatst een tweetje van hem las waarin hij poneerde dat gevaccineerden juist een grotere kans op een coronabesmetting hebben in plaats van een kleinere. Maar dat kan ook een twitterbericht van FvD-leider Thierry Baudet geweest zijn.

Want laten we wel wezen: het verschil in opvattingen tussen Forum en BV NL is niet overdreven groot. Los van de coronadenkbeelden (PVV en JA21 ontkennen het bestaan van de pandemie niet) zie ik überhaupt weinig onderscheid tussen de extreemrechtse partijen. Ze vinden allemaal dat de migratie moet stoppen, want alles is de schuld van de ‘buitenlanders’, en dat Nederland de EU dient te verlaten of die op zijn minst hevig moet wantrouwen. Er is trouwens nog een partij – niet in de Tweede Kamer vertegenwoordigd, wel in de Eerste – die dergelijke standpunten huldigt. Dat is GO van ex-Forum-kopstuk Henk Otten.

Waarom zijn er zoveel partijtjes actief op de extreemrechtse vleugel? Een paar jaar geleden, toen Baudet nog boreale triomfen vierde, leek er in deze politieke hoek heel wat te halen. Maar inmiddels is FvD uiteengevallen in een serie elkaar hevig bekampende concurrenten. De situatie doet denken aan die van begin deze eeuw, toen na de deconfiture van de LPF (Lijst Pim Fortuyn) de ene na de andere afsplitsing tot stand kwam. JA21-leider Joost Eerdmans zal het zich nog wel herinneren, want hij is een ex-LPF’er. Met al die partijtjes liep het tenslotte slecht af, zoals hij vast ook nog wel weet. Eenzelfde lot staat de meeste nieuwe clubjes vermoedelijk te wachten. De partij van de fanatiekste schreeuwer, de PVV van Geert Wilders, zal voorlopig wel blijven bestaan, en misschien nog één ander groeperinkje. Maar voor vier of vijf partijen die allemaal ongeveer dezelfde boodschap brengen is er op de electorale markt uiteindelijk geen ruimte, en dat is maar goed ook.

Maar voorlopig zitten we wel met ze opgescheept. Dat betekent dat je een flink deel van de Kamerdebatten niet hoeft te beluisteren. Als je één extreemrechtse woordvoerder hebt gehoord heb je ze allemaal gehoord, want ze verkondigen stuk voor stuk dezelfde kletskoek. Om eerlijk te zijn: ook heel wat midden- en linkse partijen zouden wat mij betreft kunnen verdwijnen omdat ze sterk overeenkomstige stellingen betrekken. Een Tweede Kamer die bestaat uit achttien fracties (negentien als Pieter Omtzigt weer beter is), is belachelijk. Dat vind ik althans, maar daar schijn je anders over te kunnen denken.