Antifascisme is geen terreur, het is de waakhond van onze democratie

Vandaag schrijft Beatrice de Graaf in Trouw dat het bestempelen van antifascisme als terreur vooral een theater van angst creëert. Ze heeft gelijk. Want op het moment dat we politieke tegenstand of activisme op één hoop gooien met georganiseerde terreur, schuiven we de fundamenten van onze democratische rechtsstaat terzijde.

Antifascisme is geen hobby van extremisten, maar een traditie die diep geworteld is in de strijd voor vrijheid. Onze ouders en grootouders wisten precies wat het betekende om tegenover fascisme te staan. Door dat nu te reduceren tot een label als “terrorisme” doen we niet alleen activisten tekort, we beledigen ook de geschiedenis die ons land mede heeft gevormd.

Tegen die achtergrond is het des te schrijnender dat de PvdA-afdeling in Alkmaar besloot namen van verzetsstrijders van straatborden te verwijderen omdat ze ‘te gevoelig’ zouden liggen. Juist in deze tijd is dat een dom en onbegrijpelijk signaal. Het verzet streed niet voor niets tegen fascisme. Hun namen wissen of wegpoetsen doet geen recht aan hun offers en tast de lessen van hun strijd aan. Niet voor niets is er binnen GroenLinks-PvdA veel kritiek op dit besluit.

Het probleem is dat politici dit soort taal en symboliek aantrekkelijk vinden. De VVD bijvoorbeeld grijpt graag naar de grote woorden: daadkracht, hard optreden, terreur. Het klinkt stoer en simpel. Maar in werkelijkheid vergroot zulke retoriek de polarisatie, geeft het extremisten meer aandacht dan ze verdienen en zet het onze instituties onder onnodige druk. Veiligheid bereik je niet door etiketten te plakken, maar door gericht en proportioneel op te treden tegen geweld.

Dat is de kern: daden aanpakken, niet ideeën. In Nederland hebben we voldoende instrumenten, strafrecht, lokale verordeningen, gebiedsverboden, om escalatie tegen te gaan. Het strafrecht kan en moet werken zonder dat we meteen de zwaarste wapens uit het antiterreur-arsenaal inzetten. Het verplaatsen van dat grensgebied tussen activisme en terreur is niet alleen gevaarlijk, het is ook onnodig.

We moeten onze woorden zorgvuldig kiezen. Woorden scheppen werkelijkheid. Als we ieder afwijkend geluid of tegendemonstratie in het frame van terreur duwen, dan duwen we ook onze democratie in de richting van angst. En laten we eerlijk zijn: dat is precies het speelveld waarop echte extremisten willen dat we belanden.

De boodschap van De Graaf is dus actueler dan ooit: houd hoofd en hart koel, benoem geweld waar het is, maar bescherm de ruimte voor protest en tegenspraak. Alleen zo blijft onze democratie weerbaar en onze vrijheid intact.