Antisemiet, de tragiek van een loos label

Deze week was het weer zover: Geert Wilders die in het debat naar aanleiding van de val van het Kabinet Frans Timmermans een halve antisemiet noemde, vanwege diens opinie over het handelen van de Israëlische regering in Gaza.

Wanneer de heer Wilders Frans Timmermans om die reden labelt als een halve antisemiet doet hij meer kwaad dan hij wellicht zelf begrijpt. Niet alleen wordt de discussie over het Israëlisch-Palestijns conflict daarmee verder gepolariseerd, maar hij zaait ook doelbewust verwarring over wat antisemitisme werkelijk is, en dat is zeer schadelijk voor de strijd tegen datzelfde antisemitisme.

De situatie in Gaza is schrijnend. De Israëlische regering voert een militair beleid dat door internationale mensenrechtenorganisaties wordt aangemerkt als disproportioneel en in strijd met het humanitair oorlogsrecht. Wie daar kritiek op uit, doet dat vaak vanuit morele verontwaardiging over mensenrechtenschendingen en niet vanuit haat jegens Joden. Toch wordt elke stevige veroordeling van de Israëlische regering steeds vaker beantwoord met de beschuldiging van antisemitisme. Dat is niet alleen onterecht, het is ook buitengewoon schadelijk voor de strijd tegen antisemitisme.

Antisemitisme is een reëel, groeiend probleem in Europa. Joodse gemeenschappen leven met toenemende angst, worden bedreigd of aangevallen om wie zij zijn. Het is onze plicht als samenleving om dat met kracht en overtuiging te bestrijden. Maar als we dat begrip uithollen door het te gebruiken als politiek wapen tegen critici van een regering, verliezen we dat morele kompas. Het label “antisemiet” verliest dan zijn gewicht en daarmee verliezen we ook onze scherpte om het echte antisemitisme te herkennen en aan te pakken.

De Israëlische regering is een politieke entiteit die verantwoordelijk is voor haar daden, net zoals elke andere regering. Die daden, waaronder het collectief straffen van de bevolking in Gaza, mogen en moeten worden veroordeeld. Maar die kritiek mag nooit worden verward met een aanval op het jodendom of op Joden als volk. Wie dat verband legt, speelt in feite de kaart van de Israëlische regering, die zichzelf steeds presenteert als dé vertegenwoordiger van alle Joden wereldwijd. Dat is onjuist en gevaarlijk. Er zijn immers talloze Joodse stemmen, wereldwijd en in Israël zelf, die zich met kracht uitspreken tegen het huidige beleid.

De waarheid is ongemakkelijk, maar noodzakelijk: de Israëlische regering begaat oorlogsmisdaden. Dat te benoemen is geen uiting van haat, maar een oproep tot rechtvaardigheid. Het is dan ook van het grootste belang dat we die waarheid blijven uitspreken, zonder angst om voor antisemiet uitgemaakt te worden, en zonder ooit toe te geven aan echte haat.

Want alleen door helder onderscheid te maken tussen religie, identiteit en politiek, kunnen we én de mensenrechten verdedigen, én antisemitisme werkelijk bestrijden.

Geert Wilders bewijst joden en het jodendom geen goede dienst. Door deze wijze van kritiseren van zijn opponenten maakt hij het label antisemiet tot een loos label. En dat is tragisch.