Babyboomers kregen zekerheid, hun kinderen en kleinkinderen krijgen de rekening

Ze zouden verwend zijn en lui. Niet gewend aan tegenslag. Zo luidt vaak het oordeel van ouderen over de jongere generatie die nu tussen de 30 en 45 jaar oud is. De mensen die opgroeiden in de jaren ’80 en ’90, die zonder oorlog of crisis hun jeugd doorbrachten. Die welvaart kenden, vakanties, computers, mobiele telefoons. En nu klagen omdat hun toekomstperspectief eerder slechter dan beter wordt.

De vraag rijst of dat frame juist is. Want deze generatie kreeg wel de belofte van vooruitgang, maar niet de middelen om haar vast te houden. Wat we zien is een generatie die structureel is vergeten en genegeerd door politiek beleid. Dat jarenlang de markt heilig verklaarde, publieke voorzieningen afbrak en solidariteit liet verdampen. Het beleid van de verschillende coalitiekabinetten onder VVD-premier Rutte illustreert dat goed. In die kabinetten hebben naast de VVD het CDA, de PvdA, D66 en de CU als coalitiepartijen deelgenomen.

De ouders van voornoemde generatie, de babyboomers, groeiden nog op in een tijd waarin de overheid investeerde in volkshuisvesting, zorg, onderwijs en zekerheid. Zij konden met één inkomen een huis kopen en een gezin onderhouden. Maar vanaf de jaren ’90 werd die verzorgingsstaat stukje bij beetje uitgekleed. De participatiesamenleving werd geïntroduceerd. In 2013 werd voor het eerst officieel over het nieuwe normaal van voornoemde samenleving gesproken.

De kinderen van de babyboomers groeiden op met het neoliberale verhaal dat je alles kon bereiken als je maar je best deed. Ze leerden wel consumeren, maar niet bouwen aan zekerheid. Welvaart en luxe werd normaal, terwijl de basis onder hun voeten steeds meer werd wegbezuinigd. Decennia van marktwerking, privatisering en politieke keuzes hebben de zekerheid die hun ouders genoten afgebroken.

De woningmarkt is vastgelopen. Huren zijn torenhoog, koopwoningen buiten bereik. Werken levert mede door AI en innovaties steeds minder bestaanszekerheid op. Zeker voor wie niet erft of vermogen heeft, is het vrijwel onmogelijk geworden om een stabiele toekomst op te bouwen. Bestaanszekerheid is meer een papieren begrip gebleken dan gestoeld op een structureel beleid dat echt hout snijdt.

De babyboomers profiteerden van een collectieve samenleving waarin solidariteit en publieke investeringen normaal waren. Maar in de loop van de tijd zijn die waarden ingeruild voor flexibiliteit, individualisering en ‘eigen verantwoordelijkheid’. De kinderen van de babyboomers  betalen daar nu de prijs voor: in stress, onzekerheid, torenhoge woonlasten en een toekomst zonder garanties. En juist die groep zal straks te horen krijgen dat ze ‘de tering naar de nering’ moet zetten. Terwijl ze vaak keihard werken, voor hun kinderen zorgen, mantelzorgen voor ouders én klem zitten in een systeem dat geen vangnet meer biedt.

Deze generatie valt niet te benijden. Ze zijn het product van decennia aan keuzes die uitgingen van winst boven welzijn. Van die keuzes zijn de kinderen en kleinkinderen van de babyboomers de dupe. De hoogste tijd om die balans te herstellen.