Basisinkomen corrigeert neoliberalisme

Het neoliberale model bevat een groeiende in het systeem ingebakken ongelijkheid en verdient een correctie door middel van de invoering van een basisinkomen. Wat er misgaat is dat er steeds meer geld naar de rijken gaat en steeds minder naar de midden- en lagere klassen. Zo gaat in Trumps nieuwe begroting meer geld naar belastingverlaging voor met name grote bedrijven en wordt er bezuinigd op sociale zekerheid en gezondheidszorg.

Een recent rapport van de RAND Corporation voor de Amerikaanse situatie toont deze groeiende ongelijkheid expliciet aan: In 1975 bezat de top 10% van de bevolking 33% van het totale inkomen en de rest dus 67%. In 2019 was dat aandeel van de top 10% gestegen tot een kapitaalkrachtig 54% en was het aandeel van de rest gedaald naar 46%.

Invoering van een basisinkomen is dan een alternatief om tegemoet te komen aan die groeiende tekortkomingen van het neoliberale model. Een deel van de op traditionele groei gebaseerde arbeid zal geleidelijk worden vervangen door activiteiten als mantelzorg, vrijwilligersarbeid, het opzetten van lokale burgerinitiatieven of activiteiten die bijdragen aan sociale en ecologische veerkracht. Het basisinkomen ondersteunt dit en dient daarbij tevens als een vangnet dat individuen in staat stelt risico's te nemen en nieuwe activiteiten uit te proberen. Uiteindelijk is er sprake van een herverdeling van neoliberale macht direct naar de burger. In plaats van meer geld naar de rijken gaat er meer geld naar voorheen onbetaalde activiteiten.

Er lijkt inmiddels brede steun onder de Nederlandse bevolking voor een fundamentele discussie over basisinkomen. In de recente Waarde van Werk Monitor 2023 blijkt 54 % van de ondervraagden positief of zeer positief over de invoering van basisinkomen. Slechts 20 % staat er negatief of zeer negatief tegenover. De rest – 1 op de 4 ondervraagden – is neutraal. 4 jaar geleden was nog maar 36 % positief over basisinkomen en 34 % negatief.