Beste David Attenborough, de Nederlandse landbouw is geen goed voorbeeld

Dear Sir David,

Onze natuur zou niet hetzelfde zijn zonder uw inzet. Met uw natuurdocumentaires heeft u miljoenen mensen geïnspireerd om op te staan om het kwetsbare leven op onze planeet te beschermen. Uw stem is de stem van de natuur. En in uw nieuwste film A Life On Our Planet gebruikt u die stem om mensen expliciet op te roepen tot actie om de planeet te beschermen. Met uw oproep de Nederlandse tuinbouw te volgen om de planeet te beschermen gaat u helaas flink de mist in. U heeft gelijk dat we naar de landbouw moeten kijken in de strijd tegen de klimaat- en ecologische crisis. Maar de in Nederland groot geworden industriële landbouw is juist een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet. U heeft mij geïnspireerd om op te staan voor onze natuur, met deze brief hoop ik eraan bij te dragen dat u zich wilt informeren en uw mening over de Nederlandse landbouw wil herzien. Met uw grote liefde voor de natuur kan ik me eigenlijk niet anders voorstellen.

Nederland is de bakermat van de industriële landbouw. Tijdens de groene revolutie, de periode na de Tweede Wereldoorlog waar kunstmest en gifstoffen grootschalig werden ingezet, werd Nederland een voedselspeler van wereldformaat. Hoewel ons kleine landje slechts 17 miljoen mensen herbergt zijn we nog steeds de tweede voedselexporteur van de wereld. Het gevolg is dat waar wereldwijd nog 70 procent van de biodiversiteit over is, en in Europa ongeveer de helft in Nederland nog maar  15 procent  van de oorspronkelijke biodiversiteit is overgebleven. In A Life On Our Planet zegt u dat “biodiversiteitsverlies de ware tragedie van onze tijd” is. U heeft helemaal gelijk. En als de Nederlandse industriële landbouw iets laat zien is dat hoe we voedsel dus níet moeten produceren.

In uw film gaat u mee in de fabel dat de Nederlandse landbouw efficiënt zou zijn. Dit door de industriële voedsellobby in leven gehouden idee is in  recent onderzoek  definitief doorgeprikt. Bij de vermeende efficiëntie van de Nederlandse landbouw wordt altijd verwezen naar de met 200 procent toegenomen opbrengst per hectare sinds de Tweede Wereldoorlog. Deze vermeende toename van productie gaat er vanuit dat Nederlands voedsel in een vacuüm wordt geproduceerd. We weten dat voor de productie van Nederlands voedsel ook buitenlandse grond wordt gebruikt, bijvoorbeeld de voor veevoer platgebrande Amazone, of de mijnen waar de grondstoffen voor onze tractoren, stallen en kassen vandaan worden gehaald. Als je ook dit indirecte landgebruik meetelt is de opbrengst per hectare sinds de jaren 50 maar met 12 procent toegenomen. In diezelfde periode is het energiegebruik in de landbouw met 600 procent de pan uit gerezen. De industriële landbouw is de afgelopen zeventig jaar helemaal niet efficiënter geworden, wel is ze nu vele malen vervuilender.

Wereldwijd is de landbouw verantwoordelijk voor 26 procent van de uitstoot van broeikasgassen. De industriële landbouw is bovendien één van de belangrijkste veroorzakers van ontbossing. Willen we de wereldbevolking voeden binnen de grenzen van onze planeet zullen we ons voedselsysteem moeten omgooien. Zoals je ook al zei in je film, de eerste stap is het verminderen van het eten van vlees en zuivel, maar dat alleen zal niet genoeg zijn. We kunnen niet verder gaan op de weg van nog meer technologisering en industrialisatie, maar zullen de landbouw slimmer, kleinschaliger en eenvoudiger moeten maken. Het goede nieuws is dat dit kan. Vijftig tot zeventig procent van de wereldbevolking wordt al door kleinschalige boeren gevoed. Om de biodiversiteit op de planeet te beschermen is het zaak in kleine en ecologische landbouw te investeren. Het is niet voor niets dat ook onderzoekers van de Verenigde Naties stellen dat niet de industriële landbouw, maar haar ecologische tegenhanger de agro-ecologie de enige manier is om de wereldbevolking te voeden binnen de grenzen van de planeet.

Met uw staat van dienst en liefde voor de natuur bent u de aangewezen persoon om zich in te zetten voor deze echt natuurlijke landbouw. De aarde rekent op u.

Met respect en een diepe zorg om de planeet,

Jelle de Graaf