Bidden op de openbare school, moet dat kunnen of niet?

De leiding van Zadkine heeft het wezen van het openbaar onderwijs niet begrepen

De leiding van de Rotterdamse MBO-reus Zadkine is behoorlijk met zichzelf in de knoop geraakt rond religieuze uitingen op school. Joop.nl bericht daarover. Een email waarin moslims werd verboden op het terrein van de school hun verplichte gebeden te verrichten, moest na ophef schielijk worden ingetrokken. Toch is dat niet het eind van de kwestie, zeker niet in deze tijd met een blank regime in Den Haag dat bij dit soort zaken als een bok op de haverkist zit. Je kunt de zaken beter zelf regelen voor je de hete adem van Wilders en de nepboerin in je nek voelt.

Een opmerking voor alle gelovigen die dit lezen: meer dan zestig jaar geleden leerde  broeder Valerius ons het volgende: “Jongens, we zijn trotse katholieken en we dragen ons geloof overal uit maar we gaan in een restaurant niet pontificaal en zeker niet luidkeels voor het eten zitten bidden. We bidden wel in stilte zonder dat ze het aan andere tafeltjes merken. We maken er geen theatervoorstelling van”.

Deze instructie past naadloos in de Nederlandse traditie van leven en laten leven maar tegelijk niet nodeloos de aandacht trekken. Processies, preken en godsdienstoefeningen van welke aard dan ook in de open lucht zijn prima zolang ze geen overlast veroorzaken en geen bedreiging vormen voor de openbare orde.

Met besloten ruimtes ligt het anders. Dan hangt het van het karakter en de aard van deze ruimte af. Het ligt voor de hand dat een islamitische instelling voor onderwijs gebedsruimtes inricht en misschien zelfs een schoolmoskeetje laat verrijzen. In het openbaar onderwijs kan dat allemaal niet. Dat is uit de aard der zaak namelijk neutraal. Dus niet antireligieus of onreligieus. In het openbaar onderwijs maakt men op godsdienstig gebied geen keuze. Alle godsdiensten zijn het even lief. Als daar behoefte aan is, kan het Zadkine dan best stilteruimtes inrichten waar docenten en studenten hun levensbeschouwelijke behoeftes kunnen vervullen maar dan wel voor alle gezindten. En dan niet volgens een tijdschema. De stilteruimte is altijd voor alle gezindten tegelijk toegankelijk. Die mogen elkaar niet in de weg zitten. Ook moet duidelijk zijn dat we te maken hebben met een STILTE-ruimte. Wie willen bidden in een moskee of een kerk naar eigen smaak met alles wat daar aan buigen, knielen, reciteren of zingen aan te pas komt, moet dat buiten de deur doen op een plek waar  hun geestverwanten bijeenkomen. Anders moet je niet naar een openbare school gaan.

Met andere woorden: bidden moet kunnen, ook op een openbare instelling als het Zadkine, maar het is de vraag of het wel zo passend is in een volle docentenkamer pontificaal het gebedskleed uit te rollen. Of om dat te doen in een van de gangen. Je moet dan niet verbaasd staan als iemand over je heen stapt of zelfs over je struikelt. Daar vraag je dan namelijk zelf om.

Artikel 9 van Zadkine’s studentenstatuut luidt: “Zadkine respecteert ieders geloof, maar faciliteert geen ruimten om te bidden of om op een andere wijze het geloof actief te belijden. Studenten kunnen slechts binnen in eigen tijd en buiten de school”.

Die zinsnede over het respect is een gotspe want het artikel komt in de praktijk neer een verbod om op het territorium van Zadkine te bidden. Waar of wanneer dan ook. Dat is absurd, ook al omdat er nog een discussie te voeren valt over welke uitingen als gebed moeten worden aangemerkt en welke niet. Artikel 9 laat bovendien zien dat de leiding van Zadkine de kern van waar het in openbaar onderwijs om gaat, niet heeft begrepen. Dat is op zich al een uitermate ernstige zaak is. Het openbaar onderwijs is neutraal. Vroeger hingen er overal in het land affiches met daarop de leuze: “Onverdeeld naar de openbare school”. Dit betekent dat je er te allen tijde jezelf kunt zijn zolang je dat grondrecht ook maar aan anderen gunt.

Maar je hoeft – dixit broeder Valerius – van jezelf  geen theatervoorstelling te maken.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin zeker nu de laatste putten juist niet dicht blijken. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: moslims en overheersing in Europa