Bij Lula begint de victorie

Wie weet vlucht Trump ooit naar Brazilië. Kunnen de huidige democratische presidenten gaan onderhandelen over wederzijdse uitlevering.

De nipte overwinning van Lula in Brazilië en de ook nipte overwinning Van Biden in de VS vorig jaar is tekenend voor een politieke omslag. In de twee grootste landen van het Amerikaanse continent (Brazilië is half Latijns-Amerika) hebben progressieve c.q. democratische kiezers kans gezien zich te ontworstelen aan twee extreem conservatieve, ondemocratische en leugenachtige presidenten.

In het voetspoor van zijn vriend Trump dreigde de verliezende Bolsanaro dat hij de uitslag niet zou accepteren en suggereerde, net als Trump, dat de overwinning van Lula op frauduleuze wijze behaald was. Iedereen in Brazilië hield zijn hart vast. Zou Bolsanaro, zoals de harde kern van zijn aanhang eiste, het leger inzetten? Maar nee, Bolsanaro koos eieren voor zijn geld en vluchtte naar Florida uit angst dat zijn corrupte beleid wel eens kon leiden tot een rechtszaak.

Toch een coup in Brazilië 

En dan gebeurt het toch. Op zondag 8 Januari bestormen radicale aanhangers van Bolsanaro regeringsgebouwen en schreeuwen dat de verkiezingen gestolen zijn. Dank zij het resolute optreden van Lula – hij kondigt de staat van beleg af en kondigt aan de fascisten te bestraffen - zakt de opstand als een plumpudding in elkaar. Wel blijft het zorgelijk voor Lula dat er binnen de veiligheidsdienst en binnen de politie en het leger nog veel aanhangers van Bolsanaro functioneren. 

Ook Trump is verwikkeld in een rechtszaak wegens zijn poging de democratie af te schaffen en wegens zijn achterhouden van belastinggegevens. Wie weet vlucht Trump ooit naar Brazilië. Kunnen de huidige democratische presidenten gaan onderhandelen over wederzijdse uitlevering.

Dat zoveel, op zich nette mensen toch stemden op openlijk liegende kandidaten heeft alles te maken met economische en culturele onzekerheid. Zolang het weliswaar democratische politieke beleid in veel landen niet zozeer corrupt is, maar vaag, onduidelijk, buigend voor multinationals, meegaand met elke waan van de dag, het land besturend niet vanuit een duidelijke idee maar met behulp van marketingmethoden, zolang zullen extreem rechtse politici die daadkracht suggereren, lege beloftes doen en rancuneuze gevoelens omhelzen macht kunnen vergaren.

Je ziet dat niet alleen in de VS en Latijns-Amerika, je ziet het ook in Europa. Maar gelukkig, de omslag die bij Lula en Biden begon, werkt ook hier door. Nog steeds kunnen radicaal rechtse partijen rekenen op een redelijke aanhang maar extreem rechtse partijen – zeg maar neo-nazi partijen - worden marginaal. Hun anti-semitische en racistische uitspraken en hun uitgesproken vreemdelingenhaat stuit veel mensen, ook rechts georiënteerde kiezers tegen de borst.

Dit alles betekent dat de politiek eindelijk kan beginnen aan herstel van een normaal sociaal beleid. Opheffen van de armoede van een kwart van de bevolking, een gegarandeerde bestaanszekerheid voor middenstanders en boeren, opheffen van een verstarde bureaucratie, bevorderen van duurzaamheid, meer zicht op buitenlandse investeringen, tegengaan van belastingontwijking en ten slotte een buitenlandse en handelspolitiek die recht doet aan de eis van armen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika op een normaal, gezond en eerlijk leven.