Bizar BBB-beleid vergroot de kans dat Greenpeace miljardenzaak tegen de Staat wint

Op 12 november begint de bodemprocedure over stikstof die Greenpeace heeft aangespannen tegen de Staat. De milieuorganisatie wil zo afdwingen dat de overheid zich houdt aan de regels om de natuur te beschermen.

Eerder dit jaar eiste Greenpeace al in een kort geding dat de stikstofdepositie sneller omlaag zou gaan. Die zaak verloor de milieuorganisatie nog. Maar de kaarten lijken bij de bodemprocedure gunstiger te liggen.

De kortgedingrechter stelde al vast dat de overheid er rekening mee moet houden dat het bestaande beleid “ernstig tekortschiet om de dreigende verdere verslechtering van de habitats op de Rode Lijst te voorkomen. Hiermee handelt de Staat mogelijk in strijd met het verslechteringsverbod van de Habitatrichtlijn.”

Sinds de voorzieningenrechter uitspraak deed, heeft de BBB-minister van Landbouw, Femke Wiersma, het bestaande beleid afgeschaft. Begin september haalde ze een streep door het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). En dat terwijl haar ambtenaren haar nog hadden geadviseerd om dat pas te doen als er een alternatief was voor het NPLG.

Kamerleden van links tot rechts riepen Wiersma deze week op om haast te maken met nieuw stikstofbeleid. “Niet omdat ik het leuk vind, maar omdat ik denk dat het de enige weg is waarop we een overtuigend verweer kunnen voeren in bijvoorbeeld de Greenpeace-zaak”, zei Thom van Campen (VVD).

De belangen zijn enorm. Tijdens het Kamerdebat wees Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) op de lijst met financiële risico’s die Pieter Omtzigt tijdens de formatie had opgevraagd. Een van die risico’s betrof een verlies in de Greenpeace-rechtszaak. De kostenpost daarvan kan volgens de overheid oplopen tot 17 miljard euro. Zo zal de overheid onder meer veel geld moeten uittrekken om boeren uit te kopen.

Mocht de Staat de zaak verliezen, dan is voor Esther Ouwehand duidelijk wie verantwoordelijk is: de BBB. Die partij heeft jarenlang alles in het werk gesteld om stikstofmaatregelen tegen te houden en levert nu alle bewindslieden op het ministerie van Landbouw.

“De minister is echt stronteigenwijs”, aldus Ouwehand. Ze ziet niettemin al weer gebeuren dat BBB geen verantwoordelijkheid wil nemen voor de situatie die zal ontstaan als de rechter Greenpeace in het gelijk stelt. “Je geeft gewoon de voorgaande kabinetten de schuld, terwijl je zelf actief bent geweest om het verzet te organiseren tegen die maatregelen die Nederland, de boeren en de natuur eindelijk uit het slop zouden halen. Ik wil niet meemaken dat als er straks wéér een puinhoop is, anderen de schuld krijgen: de rechter, Greenpeace, Johan Vollenbroek, het vorige kabinet, iedereen. Dat wil ik niet.”