Blanco cheque van 5 miljard voor de landbouw doet weinig voor de boeren en nog minder voor het klimaat

Gevreesd moet worden voor boerenbedrog, wanneer bedrijven zich andermaal in de schulden steken op basis van valse beloften.

De partijen die proberen 5 miljard uit het Klimaatfonds te oormerken voor de landbouw (NRC 13-02) laten zich er niet over uit waar zij dat enorme bedrag aan willen besteden. Daarover bevraagd in de Eerste Kamer geven zij geen antwoord. Daarmee dreigt er een blanco cheque te worden aangereikt aan de landbouw, die eerder 20 miljard voor het transitiefonds verspeelde tijdens de formatie. De BBB, en haar Big Agro-achterban, proberen iets van die schade voor de intensieve veehouderij goed te maken, desnoods ten laste van de kernenergieplannen waar BBB zo hartstochtelijk voor pleit. Die plannen verdwijnen echter steeds verder achter de horizon, doordat private investeerders hebben aangegeven daar geen belangstelling voor te hebben. De bouw van de kleine Pallas-reactor in Petten (NRC 07-02) heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een bodemloze put.

Het nu overhevelen van kernenergiegelden naar de in nood verkerende landbouwsector zou een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de transitie naar een duurzame en diervriendelijke landbouw. Maar dan moet die 5 miljard wel uitdrukkelijk voor dat doel worden ingezet. Dat betekent: prioriteit geven aan het uitkopen van bedrijven in de intensieve veehouderij en investeren in de biologische en andere duurzame, kleinschalige en diervriendelijke landbouw. Op zo’n manier dragen de miljarden niet alleen bij aan de klimaatdoelen, maar ook aan de grote uitdagingen op het gebied van stikstof, waterkwaliteit, biologische landbouw, dierwaardige veehouderij en een gezond platteland.

Dus geen grootschalige investeringen in onbewezen maatregelen die al decennia valse verwachtingen scheppen, zoals luchtwassers in de intensieve veehouderij, om te proberen de uitstoot van een in essentie niet duurzame sector een beetje te verminderen. Geen investeringen in mestvergisting die uitgaan van het instandhouden van veehouderij die gericht is op grootschalige export, minder dan 1,5% bijdraagt aan het BNP, een enorm beslag legt op ons landoppervlak en de stikstofruimte voor woningbouw en infrastructuur opslokt. Het ‘vergroenen’ van tractoren (nu al subsidietrekkers genoemd) of het bevorderen van zonnepanelen op megastallen gaat ons niet verder helpen, en vormt voor het kabinet niet meer dan uitstel van executie. Gevreesd moet worden voor boerenbedrog, wanneer bedrijven zich andermaal in de schulden steken op basis van valse beloften.

Die 5 miljard is een enorme kans om van richting te veranderen in de landbouw. Geen doekjes voor het bloeden maar een echt andere koers naar een landbouwbeleid waarin alle problemen in de landbouw – op het gebied van klimaat, stikstof, natuur, water en dierenwelzijn – gezamenlijk worden aangepakt.

De vraag is of de partijen achter de schuifpuzzel rond kernenergie en bio-industrie dit echt van plan zijn. Het debat in de Eerste Kamer deze week gaf hiervoor weinig hoop. 5 Miljard minder voor kernenergie is goed nieuws, maar als het wordt uitgegeven om de intensieve veehouderij in stand te houden is het weggegooid geld. Laten we het dan besteden aan energiebesparing, zoals het isoleren van huizen.