Borgen bingewatchen op het toneel

Het is het toneel van de toekomst. Waar het tegenwoordig nog maar lastig is om een zaal uitverkocht te krijgen, is Borgen nog voor de première al in zes steden uitverkocht. En voor de (niet-)toneelliefhebber kan het ook als een stap te ver klinken: tien uur toneel? Achter elkaar? Met maar pauzes van een minuut of vijf? Maar wie deze week in Groningen naar het Noord Nederlands Toneel (NNT) is gegaan, weet dat het gerust nog een paar uur langer had mogen duren.

Serie op toneel Borgen is een serie op het toneel. De Deense hit is voor het eerst op het toneel te zien in een bewerking van Ko van den Bosch, onder regie van Ola Mafaalani. In totaal staan er zo’n vijftig acteurs, musici en figuranten op het toneel. Er wordt live gekookt, want tien uur toneel zonder hap is ook maar een pittige uitdaging. Nee, het is zo uitgekiend dat de pauzes net lang genoeg duren en het eten wordt op gezette tijden gepresenteerd zodat niemand inkakt of wegdommelt. Aangezien het publiek ook actief deelneemt aan de voorstelling, de acteurs het publiek bestormen en het publiek op haar beurt weer op het toneel mag zitten, mag je spreken van een omvangrijke theaterspektakel.

Politieke intrige Wie Borgen kent, weet dat er nogal wat politieke intrige voorbijkomt. Het verhaal gaat over Brigitte Nyborg, ongekend sterk gespeeld door Malou Gorter. Ze is de eerste vrouwelijke premier en is een idealiste. Echter komt ze er al in de eerste weken achter dat idealen en politiek flink schuren en dat het een politicus betaamt om idealen en landsbelang zorgvuldig af te wegen. Het opkomende populisme, de ondergang van haar huwelijk en het vasthouden van haar eigen normen en waarden zijn de ingrediënten die de ziel van de voorstelling blootleggen. Maar wanneer moet je je idealen aan de kant schuiven als je een land regeert? Mag een premier emotie tonen?

Vluchtelingencrisis Het duurt niet lang, of de politieke wittebroodsweken worden ruw verstoord door schandalen. Een bonnetjesaffaire (klinkt bekend in de oren), een afluisterschandaal, een huwelijkscrisis en gehaaide journalistiek dragen bij aan een unieke theatervoorstelling die werkelijk geen minuut verveelt. Eef van Breen, muzikaal leider, zorgt met zijn Group live voor muziek die de spanningsboog accentueert. Maar de complete cast is zo nauw met elkaar verweven dat elk woord van de tekst van Adam Price weet te raken. Renée Soutendijk weet met twee monologen het publiek te ontroeren. De controverse schuwt ze niet. Want waarom is Nederland het zevende wapenexportland en vindt men het nu gek dat oorlogsslachtoffers op de vlucht slaan? Ook is er een intens rechts geluid, verwoordt door Harry Piekema. Maar ook een groene, alsmede een arbeiderspartij mogen niet ontbreken. Samen vormt de nieuwe coalitie de wortels van Borgen; een politiek schouwspel waarin het menselijke aspect steeds meer naar de voorgrond treedt.

Arena Het geheim achter het succes van de toneelmarathon ligt ‘m in de pijlsnelle montage van de voorstelling en de actuele onderwerpen. De scène speelt door; op het toneel is er geen ruimte voor knippen en plakken, of snelle decorwisselingen. Er is slechts één arena, uitgebeeld door een ingenieus vliegend decor van drie cirkels die dienstdoen als vergadertafel, Kamer, keukentafel en formulierendoolhof. De kijker wordt rechtstreeks aangesproken: wil jíj een rechts-extremist als nieuwe premier? Wat is het ergste wat je in jouw leven zou kunnen overkomen? De één-tweetjes met het publiek zorgen voor een voelbare spanning, maar door de montage kunnen emotie en lichtvoetige, haast slapstickachtige humor elkaar prima doorkruisen. Van een monoloog over kinderverkrachtingen tot een ode aan de oer-Hollandse gehaktbal: dankzij de snelle wisselingen, indringende verhaallijnen en prachtig acteerwerk vliegen de uren voorbij.

Het nieuwe kijken Laten we hopen dat Borgen de aanzet geeft tot het uitbouwen van deze vernieuwende toneelvorm. Binge-watching is namelijk niet alleen op de bank prima vermaak. Op het toneel worden nieuwe werelden gesticht en oude toneelwetten gebroken. NNT laat zien dat een seriemarathon op elk niveau meedoet in ‘het nieuwe kijken’. Geef je over aan de acteurs en ga mee in de wereld van Borgen. En je zult vast niet de enige zijn die na het zien van de marathon, nóg een keer wil gaan. Een megalomane productie die het politieke schouwspel blootlegt: laat dat maar aan het NNT over.

De voorstelling tourt nog tot begin deze zomer door het land. Kijk voor de complete speellijst op nnt.nl