Braziliaans Hooggerechtshof beschermt de rechtsstaat: 27 jaar cel voor ultrarechtse couppleger Bolsonaro

De ultrarechte ex-president van Brazilië Jair Bolsonaro is door het Hooggerechtshof in de hoofdstad Brasilia veroordeeld tot een gevangenisstraf van ruim 27 jaar voor het beramen van een staatsgreep. Drie van de vier rechters achtten de enorme hoeveelheid bewijs tegen de 70-jarige oud-militair overtuigend. De straf is hoger dan verwacht werd. De enige rechter die tegen veroordeling stemde deed dat op basis van een vormfout, Bolsonaro zou volgens hem door een lagere rechter berecht moeten zijn omdat hij nu geen ambt meer bekleedt.

Met de staatsgreep wilde Bolsonaro op 8 januari 2023 verhinderen dat zijn linkse opponent Lula, die hem bij de verkiezingen had verslagen, president kon worden. De dader bevind zich op dat moment zelf in de Verenigde Staten maar zijn aanhangers werden naar de regeringsgebouwen geleid om die te bezetten en vernielingen aan te richten. Ook was er overlegd met militairen om Lula en andere topbestuurders te executeren. Brazilië kent een lange geschiedenis van ultrarechtse militaire dictaturen. Pas in 1985 werd het land democratisch. De staatsgreep mislukte omdat grote delen van het leger niet wilde meewerken aan het omverwerpen van de democratie.

De NOS meldt:

In aanloop naar het proces bepaalde de rechter dat Bolsonaro een enkelband moet dragen vanwege vluchtgevaar. De politie had een concept-asielaanvraag voor Argentinië op zijn telefoon gevonden. Het document dateerde van februari 2024, kort nadat het onderzoek naar Bolsonaro was begonnen. Ook mocht hij geen sociale media meer gebruiken. Die afspraak schond hij, waarna hij onder huisarrest werd geplaatst.

De fanatieke aanhangers van Bolsonaro hopen nu dat de VS, het als vaker in de geschiedenis van het land, ingrijpt. Met de autocraat Trump aan de macht is dat niet uitgesloten. Hij beschouwt Bolsonaro als een bondgenoot en heeft het al eerder voor hem opgenomen. De couppoging van Bolsonaro doet ook denken aan de bestorming van het Capitool in Wshington door Trump-aanhangers die wilden verhinderen dat Biden tot president beëdigd zou worden nadat hij Trump bij de verkiezingen had verslagen.

NRC citeert een aanhanger van Bolsonaro die opnieuw een coup steunt:

Dat juist bolsonaristas, die zich graag patriotten noemen, nu roepen om buitenlandse interventie, vindt Quadros niet tegenstrijdig klinken. „Van mij mag Trump echt zover gaan als nodig is om ons land te redden. Hij is de machtigste man ter wereld, dus daarom richten we ons nu op de VS.” De kans dat Trump de druk verder opvoert is groot. Hij liet donderdagavond in een eerste reactie weten „niet blij” te zijn met de veroordeling en er verbaasd over te zijn. Minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio liet op X weten dat de Amerikaanse regering „gepast zal reageren op deze heksenjacht.”

Het Witte Huis heeft in een reactie laten weten dat militair ingrijpen een optie is om de uitspraak van het Hooggerechtshof tegen te gaan.