Brigitte in Europa (6): ‘Dit is echt een heel technisch verhaal’

Nu gaat het werk in het Europees Parlement pas echt beginnen: de nieuwe Europese Commissie is benoemd. Over een tijdje komen er nieuwe voorstellen van de nieuwe ploeg Eurocommissarissen en kunnen de Europarlementariërs echt aan de slag. Tot die tijd zijn er restjes: dossiers die onder de vorige Commissie zijn gestart en waar het vorige Europees Parlement al over heeft onderhandeld, maar die nog niet zijn afgerond. De nieuwe D66-Europarlementariër Brigitte van den Berg heeft ook zo’n dossier op haar bureau liggen.

Het gaat om een richtlijn over Europese ondernemingsraden. In koffiebar Karsmakers, tegenover het Europees Parlement in Brussel, vertelt Brigitte hoe ze aan dit dossier komt. Ze is schaduwrapporteur – shadow – van dit voorstel geworden: Brussels jargon voor onderhandelaar namens de Renew-fractie waar D66 onderdeel van uitmaakt. Elke fractie levert zo’n onderhandelaar. Zij proberen onder leiding van de hoofdonderhandelaar – de rapporteur – tot consensus te komen. 

Dit voorstel gaat dus over ondernemingsraden. Hierin zitten medewerkers die mogen meepraten over het beleid van een organisatie, bijvoorbeeld bij een reorganisatie of bij de benoeming van een directielid. Bij grote beslissingen is er toestemming van de ondernemingsraad nodig. De richtlijn wordt momenteel aangepast: de vraag is welke eisen de EU wettelijk met de vernieuwde richtlijn aan ondernemingsraden gaat stellen. ‘Dit is echt een heel technisch verhaal,’ verexcuseert Brigitte zich alvast.

Raar onderwerp
Onwillekeurig denk ik aan de thema’s waar Brigitte zich mee bezig wil houden: ze wil de positie van vakmensen versterken en de industrie concurrerender en groener maken. Waarom is ze dan aan het thema ondernemingsraden begonnen? Brigitte noemt het een mooi democratisch initiatief om meer inspraak voor werknemers te organiseren. Daarnaast was het ook ‘een kans om een keer shadow te zijn en zo'n rapport te doorlopen. Dat was ik nog nooit geweest. Ik kan een ronde meedraaien, zodat ik voortaan weet hoe het gaat.’

Wat vindt Brigitte van dit voorstel? ‘Wij vonden het aanvankelijke voorstel uit de Commissie eigenlijk best goed, maar toen zijn er een aantal amendementen voorgesteld door de christendemocraten. Een Duitse Europarlementariër heeft er meerdere doorheen gekregen die de positie van de werknemer ontzettend sterk maken, op een manier waarvan ik denk: dat is echt buitenproportioneel. De werknemer krijgt nu heel veel invloed. Het voorstel is uit balans geraakt.’

Brigitte ziet allerlei bezwaren: er moeten in het vernieuwde voorstel vastgestelde boetes komen als het bedrijf zich niet aan de regels houdt, medewerkers van franchise-vestigingen moeten ook in de ondernemingsraad van de hoofdorganisatie plaatsnemen en zolang de ondernemingsraad geen uitspraak heeft gedaan over een bepaalde beslissing van het bedrijf, mag men die niet uitvoeren. Zoiets kun je alleen zeggen als ze bijvoorbeeld niet binnen een redelijke termijn reageren. Dit is nu een soort absolutisme.’

Procedureel doolhof
Voor mensen die dit dossier volgen is dit allemaal oud nieuws, weet Brigitte. Het voorstel van de Commissie is al met de amendementen en al door het vorige Europees Parlement aangenomen. Renew, zo weet Brigitte, heeft zich toen voor een groot deel van stemming onthouden. Waarom het hele proces nog niet afgerond is? De hoofdonderhandelaar heeft wel het rapport laten vaststellen, maar niet het mandaat om te gaan onderhandelen met de lidstaten: de volgende stap om tot definitieve wetgeving te komen.

De hoofdonderhandelaar dacht waarschijnlijk dat hij geen meerderheid zou krijgen, denkt Brigitte. En dus wordt er in Straatsburg opnieuw gestemd om te gaan onderhandelen. De vraag is er een zogenaamde handtekeningenactie komt, vertelt Brigitte. Er moeten 71 Europarlementariërs zijn die zeggen: we willen toch nogmaals eerst als Europees Parlement onderhandelen over het rapport en pas daarna praten met de lidstaten. Dan zijn er weer amendementen mogelijk.

Voor Brigitte is het afwachten wat er gaat gebeuren: ‘Ik ben vice-coördinator van Renew van de EMPL-commissie. Mijn Renew-collega's in de commissie zitten aan de linkerkant van de fractie. Mensen die de sociale kant belangrijk vinden hebben ook veel interesse in sociale zaken. Dus in die commissie hangen de Renew-leden een beetje naar links. Je kan dat stemgedrag terugvinden. Dan zie je dat iedereen van Renew in de commissie destijds voor het rapport heeft gestemd, behalve ik.’

Een vervolg
Brigitte denkt dat het binnen de hele Renew-fractie anders ligt dan onder de leden van de EMPL-commissie. De Europarlementariërs die in EMPL zitten zijn positiever over dit stuk: ‘zij vinden het wel oké dat het voorstel zo ver gaat,’ denkt Brigitte: ‘maar ik denk dat Renew als geheel wat meer op mijn lijn zit, maar uiteindelijk moet iedereen er zelf over stemmen.’

Hoe moet ze nu omgaan met haar rol binnen EMPL, vraagt Brigitte zich hardop af. ‘Dit is een heel leerproces: ik vind dit op zich een interessant onderwerp, maar het is niet zo dat ik hier denk: dit moet ik binnen EMPL voor elkaar krijgen. Het is een soort learning on the job. Ik ben nu aan het leren wat mijn positionering is. Het is een beetje een battle system. Ik hoef deze battle niet te winnen om het resultaat te halen wat ik wil hebben. Dat komt later op andere dossiers.’

Brigitte wil graag dat er opnieuw amendementen kunnen komen, maar ze denkt dat haar directe Renew-collega's in EMPL het ‘niet heel tof vinden als ik daar heel actief voor ga lobbyen’. Dat blijkt niet meer nodig: een paar dagen is er in Straatsburg wel een handtekeningactie om opnieuw te gaan onderhandelen tussen de fracties, maar in de stemming daarna besluit het parlement dat het rapport toch gewoon met de lidstaten kan worden besproken. Geen verdere amendementen dus.

Renew stemt verdeeld en Brigitte onthoudt zich van stemming. Binnenkort nog meer learning on the job: Brigitte mag mee gaan onderhandelen met de lidstaten.

Brigitte in Europa is een maandelijkse serie. Lees alle afleveringen hier.

Beeld: Brigitte van den Berg in het Europees Parlement. Foto: Denis Lomme, Europese Unie 2024.