Brigitte in Europa: ‘Bij korfbal komt een free fighter het veld opgelopen’

De geopolitieke ontwikkelingen rond de VS, Rusland en Oekraïne zijn ook doorgedrongen tot het Europees Parlement. ‘Je moet even slikken,’ zegt D66-Europarlementariër Brigitte van den Berg. ‘Dit is afscheid nemen van een bondgenootschap wat ons tachtig jaar lang vrede heeft geboden. Ik vind dat iedereen heel goed moet beseffen wat hier gebeurt.’

‘Het is ons gelukt om tachtig jaar lang te zeggen: we werken samen en verbinden zo onze belangen aan elkaar, zodat we dat niet met een harde vuist hoeven te doen,’ denkt Brigitte. ‘Wij zijn gewoon al langer intensief met elkaar aan het werk en we zijn allemaal heel goed in dat spelletje. Het is nu alsof je een veld met korfballers hebt op het hoogste niveau, die helemaal op elkaar zijn ingespeeld en dan komt er opeens een free fighter het veld oplopen die iedereen in elkaar begint te rossen, zoiets.’

Europa is vooral gegroeid door crises, denkt Brigitte: iedereen moet even over zijn eigen stokpaartjes heen stappen en dan gaan werken aan een stevigere samenwerking. Op een ander hoef je immers niet meer te rekenen. ‘Weet je, je hebt met elkaar een systeem gebouwd wat kennelijk voor deze tijd gewoon niet meer werkt. Ik word er eigenlijk mega-gemotiveerd van.’

Europese defensie
Brigitte is trots op het initiatief dat haar fractie - Renew - heeft genomen: ‘we hebben een stevig pleidooi geschreven voor een Europese defensiemacht, maar ook voor een verdere democratisering van Europa. Met het huidige systeem kunnen we niet krachtig handelen.’ Het pleidooi is met andere fracties in het Europees Parlement besproken. De sociaaldemocraten (S&D) en de christendemocraten (EVP) voelden er ook wel wat voor. Brigitte vindt het fijn dat het pleidooi wordt omarmd.

Nu moet er aandacht voor de verklaring komen, denkt ze. Dan weet Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dat ze steun heeft van het parlement. Het gaat nu om het gemeenschappelijke gevoel over de instandhouding van de EU. Wat dat betreft maakt het volgens Brigitte niet zoveel uit of je op haar of op Kim van Sparrentak (GroenLinks-PvdA) hebt gestemd. Ze houden allemaal samen het systeem in stand. ‘Moet je eens opletten wat er gebeurt als dat systeem niet in stand blijft, dan gaan we het ineens merken.’

Polen is volgens Brigitte een goed voorbeeld wat er gebeurt als er geen stabiel democratisch systeem is dat wordt overgenomen door de extremen, die geen democratische controle willen, maar wel corrupt zijn. ‘Kijk ook naar wat er nu gebeurt in de VS. De Republikeinen zijn niet aanspreekbaar. Zij zeggen gewoon ja tegen Trump, anders zegt Elon Musk: als jij nu niet instemt, geef ik jouw tegenkandidaat bij de volgende verkiezingen een half miljoen en dan ben je weg. Dat is dus pure corruptie, maar dat is wel wat er gebeurt.’

Een intergroup
Het gewone werk in het Europees Parlement gaat ondertussen gewoon door. Brigitte is vicevoorzitter geworden van een intergroup op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt. Een intergroup is een informele commissie van Europarlementariërs die zich bezighoudt met een bepaald onderwerp. Er bestaan tientallen intergroups, maar er was er nog nooit een op dit terrein. Brigitte is druk de groep op te richten: er moeten statuten komen voordat deze in technische zin kan beginnen.

Brigitte werkt nu aan een tienpuntenplan voor een Europese MBO-agenda. Ze heeft het boek van Karim Amgar gelezen over het MBO. Ze heeft een paar ideeën van hem geleend want ‘het zijn supergoede punten.’ Ze merkt dat deze voorstellen aanslaan. Toen ze de punten in een speech noemde, kreeg ze meteen appjes waar die stonden. Dat was eigenlijk wat voorbarig, want haar tienpuntenplan is nog niet af. 

Nieuwe commissie
Er is meer nieuw werk. ’Ik ben namens Renew ook lid geworden van de commissie housing,’ vertelt Brigitte. Ze wordt er waarschijnlijk schaduwrapporteur van: onderhandelaar namens haar eigen fractie. De woningcrisis is nu zo'n probleem in heel Europa, dat we hier ook een Europees antwoord op moeten formuleren.’ Brigitte kreeg onderzoek onder ogen dat de gemiddelde Europese jongere inmiddels 28 is voordat die het huis uit gaat. Dat is veel te laat.

Eigenlijk heeft Europa niet echt een mandaat op dit onderwerp, geeft Brigitte toe. Europa heeft weinig middelen om de woningbouw aan te jagen, maar maakt wel veel regels die vertragend kunnen werken. ‘Woningcorporaties mogen geen middenhuur bouwen omdat dat staatssteun is. Bij de handel in materialen als hout en staal heeft Europa geen goede eigen positie en weinig invloed. Door de hoge energieprijzen vertraagt de bouw, blijven renovaties achter en kunnen mensen hun woning niet meer betalen. We bestaan als housing committee niet om een beleidsstuk te produceren, maar om onze wetgevende taak uit te voeren. Dat betekent niet alleen wetten maken, maar ook wetten tegen het licht houden en een afweging maken of iets meer kwaad dan goed doet.’

Brigitte gaat eerst bij haar eigen fractie ideeën ophalen. Ze wil een enquête onder de leden houden met een paar vragen: ‘wat speelt er in jouw land als het gaat om de huizencrisis, wat is het grootste probleem, voor welke oplossingen sta je open en welke organisaties vind je dat wij gesproken moeten hebben?’ Na die input wil ze een hoorzitting organiseren met de organisaties die zij aandragen en bekijken of een position paper een optie is.

Els Borst-prijs
Met een nieuw onderwerp moet je iets vrijer en langer in de brainstormfase blijven zitten, denkt Brigitte. Je moet mensen input laten geven en ze minder in de positie drukken dat ze meteen iets van jouw position paper moeten vinden. Daarom haalt ze eerst ideeën op. Het parlement zal een rapport aanleveren aan de Europese Commissie, waar die dan weer op kan reageren. Ook de commissie is betrokkenen aan het consulteren. Het onderwerp is nu overduidelijk geclaimd door Europa, denkt Brigitte.

Heb je hier de Els Borst-inspiratieprijs voor gekregen, vraag ik. Brigitte was genomineerd, vertelt ze. Ze is erg toegankelijk en legt een verbinding tussen lokaal en Europees. Zo breng je Europa dichterbij. ‘Maar ook omdat ik met de industrie bezig ben, dat soort klassieke mannenonderwerpen, dat wij ons daar niks van aantrekken en dat ik het beeld corrigeer dat daar alleen maar mannen mee bezig zijn. Dat vonden ze allemaal heel leuk.’

Brigitte in Europa is een maandelijkse serie. Lees alle afleveringen hier.

Beeld: Brigitte van den Berg bij de introductie van de intergroup. Foto: Christian Creutz, Europese Unie, 2025.