Brigitte in Europa: ‘Het is natuurlijk de vraag of ik over een paar maanden nog steeds zo nuchter ben’

Dit is deel 1 van een nieuwe serie over het werk van Europarlementariërs

‘De basisgedachte van Europa vind ik fascinerend’, zegt Brigitte van den Berg in de ledenbar van het Europees Parlement. We zijn in Straatsburg, een dag na haar installatie. Het is onze tweede kennismaking. We gaan elkaar voortaan elke maand ontmoeten en ik ga daar elke keer over schrijven, zo hebben we afgesproken. Brigitte wil graag meewerken aan deze serie. Ze hecht erg aan de Europese gedachte, vertelt ze. Vroeger was er elke dertig jaar oorlog in Europa, sinds 1945 is er vrede. Ze vindt het moedig dat landen vrijwillig een deel van hun macht hebben opgegeven om samen dingen te realiseren.

Brigitte was wethouder in Beverwijk. Daar had ze onder andere het dossier Tata Steel onder haar hoede. Ze wilde zich ermee bemoeien, vertelt ze. Dat de IJmond niet de schoonste regio van Nederland is, dat wist ze al veel langer: ’Ik heb geleerd dat het niet gewoon is dat je een doekje over je stoelen moet halen als je in de tuin gaat zitten. Je moet in de IJmond ook een doekje over je waslijn halen. Dat is niet wat heel Nederland of de hele wereld doet.’

Het Tata-dossier gaat over de toekomst van de hele regio, denkt Brigitte: ‘Er zijn drie scenario’s: weg ermee, alles laten zoals het is of iets ertussen.’ Brigitte denkt dat Tata sluiten veel mensen ontzettend benadeeld en ongewijzigd doorgaan ook. ‘Er moet een soort middenweg zijn, een groene en gezonde toekomst naast Tata Steel.’ De oplossingen liggen deels op Europees niveau, leerde ze in Beverwijk. In Brussel worden bijvoorbeeld de luchtkwaliteitsnormen bepaald. Die worden een stuk strenger als het aan Brigitte ligt. 

Europese ambities
Toen ze zich kandideerde zeiden mensen dat Brigitte altijd al Europarlementariër had willen worden, vertelt ze. Zo ziet ze dat zelf niet. Haar interesse in Europa gaat wel ver terug. Als tiener deed ze mee aan Model European Parliament, een project waarbij jongeren het parlement naspelen. Brigitte vond het fascinerend gesprekken te voeren met jongeren met een hele andere achtergrond. Jongeren uit verschillende landen bleken heel verschillend over vrouwenrechten of het conflict in Cyprus te denken.

Brigitte ging International Relations studeren, rolde de lokale politiek in, was acht jaar fractievoorzitter in Beverwijk en vervolgens zes jaar wethouder. Ze stond bij de Europese verkiezingen op de derde plaats van de D66-kandidatenlijst. Ze keek altijd enorm op tegen Marietje Schaake, vertelt ze. Schaake zat tot 2019 tien jaar lang voor D66 in het Europees Parlement: ‘Grappig dat ik nu zelf Europarlementariër ben.’ De laatste jaren had D66 twee Europarlementariërs: Samira Rafaela en Sophie in ’t Veld. Ze hebben een enorm gat achtergelaten: ‘Het zijn grote schoenen om te vullen.’

‘Ben je eigenlijk ambitieus?’ vraag ik. Brigitte heeft niet zoveel met dat woord. Ze wil inhoudelijk iets betekenen, zegt ze. ‘Maar toch ook wel voor jezelf?’ probeer ik. Er valt een stilte. Het gaat haar echt om de inhoud, benadrukt ze. Deze eerste week blijkt de inhoud zich nadrukkelijk op te dringen. Er moeten keuzes worden gemaakt.

Een bepalende keuze
Er zijn in het Europees Parlement zoveel dossiers dat Europarlementariërs zich moeten specialiseren. Elk lid kiest voor bepaalde parlementaire commissies en daarmee voor een werkterrein. Deze eerste week in Straatsburg wordt bepaald wie in welke commissies gaat plaatsnemen. Brigitte heeft haar voorkeuren opgegeven bij Renew, de liberale fractie waar D66 onderdeel van is. Renew heeft per parlementaire commissie een bepaald aantal plekken te vergeven.

Brigitte wilde ‘vol in ITRE’, zoals dat hier heet. ITRE is de commissie over industrie, technologie, onderzoek en energie. ‘Vol’ betekent dat je volwaardig lid bent. Renew meldde echter dat te veel fractieleden ‘vol in ITRE’ willen. Nu is Brigitte ‘sub’: vervangend lid. ‘Dat zou niet veel verschil moeten maken’, denkt ze. Bij elk dossier bepaalt de coördinator van Renew wie er onderhandelaar wordt. Dit is de rol waarmee Europarlementariërs de meeste invloed kunnen hebben. Het hangt van de coördinator af of je als ‘sub’ zo’n rol kunt krijgen, weet Brigitte.  

Nu zit ze ‘vol in EMPL’. Deze commissie gaat over sociale zaken en werkgelegenheid. ‘Je eerste teleurstelling?’ vraag ik. Brigitte zegt dat ze aanvankelijk ‘vol in ITRE’ en ‘sub in CULT’ wilde. Die laatste commissie gaat over onderwijs en cultuur. Toen ze niet ‘vol in ITRE’ kon, wilde ze ‘vol in EMPL met ITRE sub’. Dat is gelukt, plus ‘sub in CULT’. Drie commissies is best veel, weet ze. ‘Maar Europa gaat toch helemaal niet over onderwijs?’ probeer ik nog. Brigitte vindt CULT toch interessant omdat daar het Erasmusprogramma in zit. Ze wil dat het programma beter wordt toegesneden op MBO’ers, die er nog maar weinig gebruik van maken.

Waarom heeft ze niet meer geprotesteerd toen ze niet ‘vol in ITRE’ mocht? Volgens Brigitte maakt ze met dit pakket aan commissies de combinatie van arbeidsmarkt, onderwijs, industrie en energie. Dat heeft overlap met elkaar: het gaat zowel over de positie van de industrie als over de rol van vakmensen daarbinnen. Daar is een groot tekort aan. ‘Mijn verhaal is dat de energietransitie alleen goed kan gaan als we investeren in onze vakmensen. Dat heb ik zelf in de IJmond gezien.’

De adviseurs van Renew zeiden dat er veel in EMPL wordt gedaan aan de zogenoemde skills-erkenning. Brigitte vindt dit interessant: je kunt dan vakmensen diplomeren op basis van vaardigheden. Die moet je internationaal erkennen en daar gaat EMPL over. Een voorbeeld is dat je lasser bent, maar daar geen diploma in hebt. Dan kan er iemand langskomen om te constateren dat je kunt lassen. Die vaardigheid wordt dan formeel erkend en dat geldt dan in de hele EU. ‘Dat is wel een manier om meer vakkrachten te krijgen.’

Veel regelen
‘Wat deze commissies verder precies gaan betekenen weet ik ook niet, dat ga ik de komende maanden merken’, zegt Brigitte. Het is allemaal erg nieuw. Het duurt even voordat je dingen kunt doorzien. Als beginnend raadslid keek ze de eerste maanden ook haar ogen uit: ‘Ik dacht: wat gebeurt hier allemaal? Het duurde anderhalf jaar voordat ik echt superkritisch uit de hoek kwam.’ Zo zal het hier ook wel gaan, denkt ze.

Brigitte is vooralsnog vooral veel aan het regelen. Voor haar installatie was ze al drie weken in Brussel. Brigitte heeft er een huis geregeld. Een vriend van haar woont om de hoek. ‘Ik dacht: ik wil een plekje, ik wil niet in hotels.’ Ze wil ook in Brussel een sociaal leven hebben. Ze wil wel in Beverwijk blijven wonen, maar weet niet of ze elk weekend naar Nederland komt. In Straatsburg zit ze vast aan hotelovernachtingen. Ze heeft tot december het hotel geboekt waar Sophie in ’t Veld altijd heenging: niet erg luxe en niet duur, maar wel dichtbij het parlement.

Brigitte wil echt het verschil maken met inhoudelijke dossiers. Ze heeft zich kandidaat gesteld om voor de laatste twee en een half jaar voor EMPL coördinator te worden. Dan heeft ze meer invloed op de lijn van de groep en de dossiers, weet ze. Een groter kantoor heeft ze niet nodig en ze heeft ook geen interesse om ‘zesde vice-voorzitter van het een of ander’ te worden. Met status heeft ze niets, zegt ze. ‘Dan zit je op de verkeerde plek’, zeg ik. Brigitte heeft al gehoord dat je je als Europarlementariër kunt laten ophalen en wegbrengen door een auto met chauffeur. Dat is op zich wel handig natuurlijk, denkt ze, maar gelukkig is ze heel nuchter.

Brigitte lacht: ‘Het is natuurlijk de vraag of ik dat over een paar maanden nog steeds ben.’

Brigitte in Europa is een maandelijkse serie. Lees alle afleveringen hier.

Beeld: Brigitte van den Berg en de auteur maken kennis in Straatsburg. Foto: Brigitte van den Berg.