Briljant econometrist en politicus met gezondheidsprobleem liep stuk op machtsstructuren en populisme

Door Omtzigt zal een donker sociaaleconomisch toekomstperspectief meegewogen zijn.

Het vertrek van Pieter Omtzigt houdt de gemoederen in Nederland flink bezig. Zijn burn-out klachten worden breed besproken, alsmede zijn onverwachte emotionele buien en uitvallen  tijdens onderhandelingen als die niet zo verlopen als hij wil. Tegen druk blijkt Omtzigt als emotioneel en bewogen politicus slecht bestand te zijn. Vriend en vijand zijn het eens dat hij voor zijn gezondheid en privé het best denkbare besluit heeft genomen en zij gunnen hem dat ook.

In de reacties over zijn vertrek blijft zijn vakmanschap als econometrist van de buitencategorie onderbelicht. Toen over Omtzigt werd gesproken, nadat was uitgelekt dat hij als notoire lastpost voor de formerende partijen een functie elders zou moeten krijgen, was iedereen het erover eens dat hij bijvoorbeeld een uitstekende president van de Rekenkamer zou kunnen zijn, of een soortgelijke functie ook internationaal zou kunnen bekleden. Ver weg van het politieke slagveld in den Haag.

Hij koos er zelf voor om juist geen functie elders te bekleden maar in de Haagse slangenkuil te blijven om zijn politieke doelen te kunnen realiseren. Daarvoor werd NSC opgericht. NSC onderscheidt zich van andere politieke partijen door de vakinhoudelijke kwaliteiten van haar Kamerleden. Vakinhoudelijk goed, maar politiek ondermaats! En dat laatste is zelfs belangrijker om te kunnen overleven dan op je vakgebied uitermate competent te zijn.

Als politiek leider van NSC kon Omtzigt zijn econometrische antenne voor belangrijke politieke onderwerpen vanzelfsprekend niet uitschakelen. Zeker niet omdat hij een briljant econometrist met oog voor het kleinste detail is. Dan stuit je op veel weerstand als je onderhandelingspartners van een geheel ander vakinhoudelijk kwaliteitsniveau zijn.

In Nederland is sinds de Rutte-kabinetten een begin gemaakt met het vooruitschuiven van problemen die wezenlijk zijn voor een goed functionerende samenleving. Dat proces ging onder premier Rutte gepaard met het slopen van steeds meer voorzieningen door bezuinigingen. Daarvoor is niet alleen de VVD verantwoordelijk te houden.

De gevolgen van dat vooruitschuiven zien we in het kabinet-Schoof snoeihard terug. De problemen zijn inmiddels te complex geworden om ze nog fatsoenlijk op te kunnen lossen. Zeker met populistische partijen in een kabinet wordt dat nagenoeg onmogelijk en de onsamenhangende besluiten in de Voorjaarsnota getuigen daar goed van.

Als econometrist zal Omtzigt zich vaak hebben afgevraagd of we gewoon niet te laat zijn in Nederland. Hij zal als geen ander het inzicht hebben dat sociaaleconomisch er een uiterst donker toekomstperspectief voor onze samenleving is, waar de meeste politieke partijen nog hun mond over houden. Door al het uitstellen van het oplossen van problemen bereik je vanzelf het punt dat je gewoon te laat bent voor alles. Je kunt niet altijd maar optimistisch blijven als steeds meer seinen in de samenleving dieprood kleuren.

Ik sluit niet uit dat voornoemd vermoeden dat we te laat zijn met het oplossen van problemen een belangrijke rol heeft gespeeld bij het besluit om zijn gezondheid en privé nu voorrang te geven.