Britse conservatieven willen burgers nationaliteit afnemen

Terwijl de Britten grotendeels afgeleid waren door de coronapandemie en de kerstborrels op het kantoor van Boris Johnson, loodsten de Conservatieven een nieuwe wet door het parlement die het in theorie mogelijk maakt miljoenen bi-culturele Britten hun dubbele nationaliteit af te nemen zonder hen daarvan zelfs maar op de hoogte te stellen. Critici noemen de nieuwe wet racistisch en wreed en waarschuwen ervoor dat talloze mensen tweederangsburgers worden.

Het Lagerhuis nam de uitgebreide Nationaliteits- en grenzenwet aan met een meerderheid van 298 stemmen voor, terwijl 31 parlementariërs tegen stemden. De wet bouwt voort op een wet uit 2002 die het mogelijk maakte iemands Britse staatsburgerschap te ontnemen, zolang diegene nog een andere nationaliteit had. In 2014 werd de wet uitgebreid en kon het staatsburgerschap worden afgenomen, zelfs wanneer die persoon daardoor staatloos werd. Bijvoorbeeld in het geval van jihadisten die naar het kalifaat waren gereisd. Wanneer de nationaliteit werd ingenomen, was het wel noodzakelijk de persoon daarvan op de hoogte te stellen, door het sturen van een aanzegging naar het laatst bekende adres. Daarvoor kwam eerder dit jaar al in de plaats dat een aantekening in het dossier van de persoon volstond. Maar ook dat is nu niet meer nodig.

Behalve de manier waarop een persoon wiens Britse nationaliteit wordt afgenomen op de hoogte wordt gesteld, is er nog een andere grote, drastische wijziging. Namelijk in de rechtvaardiging ervoor. De Britse overheid hoeft slechts nog te bepalen dat het afnemen van een nationaliteit ‘in het algemeen belang’ is. Het gebrek aan transparantie betekent volgens deskundigen op het gebied van migratie en mensenrechten dat de Britse nationaliteit van zo’n 5,5 miljoen dubbele paspoorthouders in gevaar is. Onder hen ruim 400.000 mensen die in Groot-Brittannië geboren zijn.

Volgens de Conservatieven is de nieuwe wet van minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel ‘de hoeksteen van de immigratiehervorming’ en nodig om ‘het kapotte asielsysteem te herstellen’. Frances Webber, de vicevoorzitter van het Institute of Race Relations, liet weten: ‘Dit laat zien dat bepaalde burgers, ondanks dat ze in het VK zijn geboren en getogen en geen ander thuis hebben, altijd migranten blijven in dit land. Hun burgerschap, en daarmee al hun rechten, zijn precair en voorwaardelijk.’

Maya Foa, directeur van mensenrechtenorganisatie Reprieve zegt: ‘Deze nieuwe clausule geeft Priti Patel ongekende macht om je burgerschap in het geheim af te nemen, zonder dat ze je het zelfs maar hoeft te vertellen, het recht op beroep wordt van je afgenomen. Met deze nieuwe wetgeving krijgt een persoon die ervan wordt beschuldigd te hard te hebben gereden, meer rechten dan iemand die het risico loopt van zijn Britse nationaliteit te worden beroofd. Dit laat maar weer eens zien hoe weinig respect deze regering heeft voor de rechtsstaat.’

The New Statesman wijst erop dat er binnen de G20 geen enkel ander land is dat zo’n verregaande wet heeft als Groot-Brittannië nu. Australië, Turkije en de VS zijn de enige andere G20-landen waar het staatsburgerschap kan worden ingetrokken. In de VS kan dat echter alleen wanneer het vrijwillig gebeurt, Turkije ontneemt het staatsburgerschap alleen in gevallen waarin het individu in een vreemd leger heeft gevochten. In Australië moet de persoon zijn veroordeeld voor specifieke terroristische misdrijven én moet hij een gevangenisstraf van ten minste zes jaar hebben gekregen.