Canadezen kiezen na pijnlijke reality check plotseling anti-Trump kandidaat tot regeringsleider

Het zijn weer de Canadezen die voor de wereld in verzet komen tegen het oprukkend fascisme. Terwijl peilingen maandenlang een nederlaag voorspelden voor de Canadese Liberale Partij, die meer op de Nederlandse D66 lijkt dan op de voorheen liberale VVD, maar dat pakte anders uit. De gedoodverfde winnaar, de Conservatieve Partij, toonde zich een groot fan van de ultrarechtse Donald Trump. Dat pakte desasreus uit toen de miljardair eenmaal president werd, een handelsconflict met Canada begon en zijn land in hoog tempo verandert van de leider van het vrije democratische Westen in een fascistische autocratie. De Canadese winnaar trok daar fel van leer tegen en presenteerde zich als de anti-Trump.

Mark Carney, die onlangs Justin Trudeau opvolgde als premier en leider van de Liberale Partij, haalde 43,2 procent van de stemmen binnen. De conservatieven bleven steken op 41,7 procent. Omdat niemand de meerderheid van de parlementszetels heeft gekregen zal Carney een minderheidsregering vormen die gesteund wordt door andere partijen.

"Laten we een einde maken aan de verdeeldheid en woede uit het verleden. We zijn allemaal Canadezen en mijn regering zal werken voor iedereen en samenwerken met iedereen," verklaarde Carney. Hij maakte ook duidelijk dat de wereld niet meer hetzelfde is sinds Trump aan de macht is en alles probeert stuk te maken wat zijn voorgangers hebben opgebouwd. "Onze oude relatie met de Verenigde Staten, een band gebaseerd op steeds toenemende integratie, is voorbij", citeert de VRT de premier. "Het systeem van open wereldhandel, verankerd door de VS, een systeem waarop Canada al sinds de Tweede Wereldoorlog vertrouwt, dat -hoewel niet perfect -, ons land decennialang welvaart heeft gebracht, is voorbij. Maar het is ook onze nieuwe realiteit."

De plotselinge winst van de nogal technocratische Carney is ook opmerkelijk omdat hij relatief onbekend was en weinig directe politieke ervaring heeft. Hij werd ruim een maand geleden plots interim-premier van Canada, na het vertrek van Trudeau die na negen jaar regeren kampte met een verdoft charisma.

De VRT schrijft:

Econoom en ex-bankier Carney focuste tijdens zijn campagne op de handelsoorlog met de VS en herhaalde meermaals dat Canada nooit de 51e staat van de VS zou worden. "Trump wil Canada breken, dat zal niet gebeuren", zei Carney vastberaden. (...) De nieuwe premier zal het hoofd moeten bieden aan een van de grootste crisissen in de geschiedenis van het land. Nu de spanningen toenemen met de VS, de belangrijkste handelspartner en traditionele bondgenoot, zijn Amerikaanse invoertaksen afgekondigd voor staal, aluminium en auto's. Bovendien herhaalt president Trump voortdurend dat hij Canada wil annexeren en van Canada de 51e Amerikaanse staat wil maken.

De centristische Carney, wiens partij 25 punten in de peilingen achter stond toen Trudeau aftrad, kon winnen omdat progressieve en linkse kiezers massaal op hem stemden om te voorkomen dat de conservatieven aan de macht zouden komen, schrijft Politico. De Franstalige Canadezen vergaven hem zelfs zijn gebrekkige beheersing van hun taal. De winst van de liberalen ging wel ten koste van de New Democratic Party (NDP) wiens leider Jagmeet Singh meteen is afgetreden vanwege het zetelverlies.

In Europa wordt verheugd gereageerd op de winst van Carney, die als een bondgenoot wordt gezien. Veel Canadezen zien door de politieke gekte in de Verenigde Staten in dat ze cultureel-politiek een sterkere band hebben met Europa dan met hun zuiderburen. Terwijl in Nederland aanhangers van partijen als BBB en PVV zich vaak juist meer aangetrokken voelen tot de VS dan tot Europa. PVV-leider Wilders is een groot fan van Trump en kopieert veel van zijn propragandamethodes. Wilders heeft in het verleden ook - overigens vergeefse - pogingen gedaan om politiek voet aan de grond te krijgen in de VS.